Yabancıdan Yabancıya Araba Satışı Nasıl Yapılır?

Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu kişilerin kendi aralarında araç alım-satımı yapabildiği özel sistem olan yabancıdan yabancıya araba satışı hem vergi avantajı hem de mevzuat açısından Türk vatandaşlarının gerçekleştirdiği standart araç satışlarından farklı kurallara sahiptir. Sistem, ülkede geçici ya da uzun süreli olarak bulunan yabancıların, gümrük muafiyetli araçları birbirlerine devretmesine imkan tanır. 

Yabancıdan yabancıya araç satışı, vergi muafiyeti sayesinde araç fiyatlarının normal piyasa değerinin altında olmasını sağlar. Bu da Türkiye’de uzun süre ikamet eden yabancılar için ekonomik alternatif oluşturur. Ancak sistemin avantajları kadar dikkat edilmesi gereken yönleri de vardır. Noter onayı, gümrük kaydı, güvenli ödeme sistemi, tarafların yasal statülerinin geçerliliği sürecin temel unsurlarıdır.

Yabancıdan Yabancıya Araç Satışı Nedir?

Yabancıdan yabancıya araç satışı, Türkiye’de ikamet eden ya da geçici olarak bulunan yabancı uyruklu kişilerin sahip oldukları MA veya MZ plakalı araçları yine başka bir yabancı uyruklu kişiye satması işlemidir. Bu satış türü, Türk vatandaşlarına yönelik araba alım satım işlemlerinden farklı olarak özel mevzuata tabidir. Araç, “yabancı statüsünde” kayıtlı olduğu için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının bunları satın alması mümkün değildir.

Sistem, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen çerçevede yürütülür. Bu çerçevede, satış işlemi sırasında hem araç hem de alıcı-satıcı taraflarının Türkiye’deki yasal statüleri dikkate alınır. İşlem, Noter huzurunda yapılır. Satış sözleşmesi düzenlendikten sonra araç ruhsatı, sigorta poliçesi, plaka bilgileri yeni sahibine devredilir. Yabancıdan yabancıya araç satışı, özellikle geçici ithalat kapsamında ülkeye getirilen araçları kapsar. Araçlar, Türkiye’ye girişte gümrükte belirli süre için kaydedilir. Sadece belirli koşullardaki yabancı uyruklular tarafından kullanılabilir. Satış işlemi de yine aynı statüdeki kişilere yapılabilir. Bu satış türü, özellikle uluslararası çalışanlar, büyükelçilik personeli, uluslararası şirket çalışanları, yabancı emekliler arasında yaygındır. Çünkü araç satışlarında vergi muafiyeti uygulanır. Yani gümrük vergisi, ÖTV veya KDV ödemeden ithalat yapılmıştır. Araç fiyatları, Türk vatandaşlarının alabildiği benzer modellere göre daha düşüktür. Dolayısıyla “Yabancıdan yabancıya araba nedir?” sorusunun cevabı Türkiye’de sadece yabancı uyruklu kişilerin kendi aralarında gerçekleştirebildiği, özel vergi muafiyetlerine tabi, noter onaylı bir araç satış sistemidir. Sistem hem gümrük hem de emniyet birimleriyle entegre şekilde yürütülür. Belirli kurallara uyulmadığında satış geçersiz sayılabilir.

Kimler Yabancıdan Yabancıya Araba Satışı Yapabilir?

Yabancıdan yabancıya araba satışı yalnızca belirli yasal statülere sahip yabancı uyruklu kişiler arasında yapılabilir. Türkiye’de ikamet eden veya geçici süreyle bulunan yabancılar arasında gerçekleştirilen satış türü, Türk vatandaşlarının dahil olamayacağı özel bir satış kategorisidir. Yani bu araçlar sadece “yabancıya satılabilir”, yine yalnızca “yabancıdan satın alınabilir.” Kural, araçların vergi muafiyetli statüde ülkeye giriş yapmasından kaynaklanır.

Türkiye’de ikamet izni veya çalışma izni bulunan yabancılar, konsolosluk, büyükelçilik çalışanları veya uluslararası misyon görevlileri, Türkiye’de faaliyette bulunan, yabancı sermayeli kuruluşlarda çalışan yabancı yöneticiler, temsilciler, Türkiye’de uzun süreli oturma izniyle yaşayan, emeklilik statüsüne sahip yabancılar, NATO, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği veya benzeri kuruluşlarda görevli kişiler yabancıdan yabancıya araba satışı yapabilir.

Bu kişiler, MA, MZ veya MB plakalı araçları birbirlerine satabilirler. Ancak satış yapılabilmesi için hem alıcı hem de satıcının Türkiye’deki yasal statülerinin geçerli olması gerekir. İkamet izni süresi dolmuş, çalışma izni iptal edilmiş, Türkiye’den çıkış yapmış yabancı kişi, bu statülerini yenilemeden satış işlemi gerçekleştiremez. Satış işleminin yapılabilmesi için ayrıca aracın vergi, trafik cezası, sigorta, muayene borcu olmaması şarttır. Tüm işlemler, noter aracılığıyla, resmi belgeler eşliğinde yapılır. Noter, alıcı ve satıcının kimlik bilgilerini sistemden kontrol eder. Ardından Gümrük ve Ticaret Bakanlığı veri tabanı üzerinden aracın statüsünü doğrular. Sistem, vergi muafiyetli araçların yasadışı olarak Türk vatandaşlarına devredilmesini önlemek amacıyla oluşturulmuştur. Dolayısıyla, sadece uygun statüdeki kişilerin alım-satım sürecine katılması mümkündür.

Yabancıdan Yabancıya Araba Satışı İçin Gerekli Belgeler Neler?

Yabancıdan yabancıya araba satışı için gerekli belgeler hem satıcı hem de alıcıdan istenir. İşlem noter ile gümrük onayı gerektirdiği için oldukça dikkatli yürütülmelidir. Süreç öncesinde gerekli belgelerin eksiksiz hazırlanması, satışın geçerli olabilmesi açısından zorunludur. Eksik, hatalı evrak sunulması durumunda satış reddedilir ya da sonradan iptal edilebilir. Bu nedenle hem alıcı hem de satıcının belgeleri eksiksiz ibraz etmesi gerekir.

Yabancıdan yabancıya araba satışı şartları arasında istenen belgeler şöyle sıralanabilir:

• Pasaport veya kimlik belgesi: Satıcının yabancı uyruklu olduğunu, Türkiye’de yasal statüye sahip bulunduğunu kanıtlar.
• İkamet izni veya çalışma izni: Araç satışı yapabilmek için geçerli bir oturma veya çalışma izni bulunması gerekir.
• Araç ruhsatı (trafik tescil belgesi): Satışa konu aracın kayıtlı olduğunu, satıcının adına tescilli bulunduğunu gösterir.
• Zorunlu trafik sigortası poliçesi: Sigortanın güncel olması şarttır. Sigorta süresi dolmuş araçların satışı yapılamaz.
• Araç muayene belgesi: TÜVTÜRK onaylı güncel muayene raporu ibraz edilmelidir.
• Vergi ve ceza borcu olmadığına dair belge: Gelir İdaresi Başkanlığı sisteminden alınabilir. Araç üzerinde herhangi bir vergi borcu, MTV veya trafik cezası bulunmamalıdır.
• Noter satış sözleşmesi örneği: İşlem sırasında düzenlenecek olan satış sözleşmesi için hazırlık evrakıdır.

Alıcıdan istenen belgeler de şöyledir:

• Pasaport veya yabancı kimlik belgesi: Türkiye’de yasal olarak ikamet eden yabancı olduğunu gösterir.
• İkamet veya çalışma izni: Satın alacak kişinin Türkiye’de araç sahibi olabilmesi için geçerli izin belgesi bulunmalıdır.
• İkamet adres belgesi: Satış tescil işlemleri için adres beyanı zorunludur.
• Vergi numarası: Türkiye’de araç kaydı yapılabilmesi için yabancıların da vergi numarasına sahip olmaları gerekir.
• Güvenli ödeme belgesi: Noter satış işlemlerinde güvenli ödeme sistemi (banka onaylı sistem) kullanılması zorunludur.

Satış işleminde gerekli ek belgeler de şu şekildedir:

• Gümrük onayı: Aracın yabancı statüsünde olup olmadığını, gümrük muafiyetine tabi olduğunu gösterir.
• Taşıt giriş-çıkış belgesi: Aracın Türkiye’ye hangi tarihte, hangi statüyle girdiğini belirtir.
• Tercüme edilmiş belgeler: Eğer pasaport veya izin belgeleri Türkçe değilse noter onaylı tercümesi istenir.

Bu belgeler “Yabancidan yabanciya satis nasil oluyor?” sorusuna da yanıt olur. İşlemlerden sonra noter satış sözleşmesi düzenlenir. Alıcı adına yeni ruhsat çıkarılır. Noter, işlemin ardından Emniyet Genel Müdürlüğü sistemine kaydı otomatik olarak gönderir. Ayrıca satış sonrası sigorta devri ve vergi bildirimi yapılır. Belgelerin eksiksiz hazırlanması, hem yasal güvenlik hem de sürecin hızlanması açısından büyük önem taşır. İşlemler tamamlandığında araç, yeni sahibinin üzerine tescil edilir. Araç değerleme sisteminde yeni bilgiler güncellenir.

Yabancıdan Yabancıya Araba Satışı Nasıl Olur? Şartları Nelerdir?

Yabancıdan yabancıya araba satışı işleminden önce hem alıcı hem de satıcının Türkiye’de geçerli ikamet veya çalışma iznine sahip olması gerekir. Satışa konu araç genellikle MA, MB veya MZ plakalı vergi muafiyetli araçlardır. Plakalar, aracın belirli statüdeki yabancılar tarafından satın alınabileceğini gösterir.

Aşağıdaki adımlar “Yabancıdan yabancıya araba satışı nasıl olur?” sorusuna da yanıt olacaktır:

• Tarafların belgelerinin hazırlanması: Hem alıcı hem de satıcı, pasaport, ikamet izni, sigorta, ruhsat, vergi numarası gibi belgelerini satış öncesinde hazırlar.
• Araç borç kontrolü: Satış yapılacak aracın vergi, ceza, muayene veya sigorta borcu bulunmamalıdır. Bu bilgiler noter sisteminden otomatik kontrol edilir.
• Araç değerleme işlemi: Alıcı, aracın değerini belirlemek için araç değerleme raporu alabilir. Rapor, satış bedelinin piyasa koşullarına uygunluğunu belgelemek açısından önemlidir.
• Noter satışı: Tüm belgeler tamamlandıktan sonra satış işlemi noter huzurunda yapılır. Satış bedeli, güvenli ödeme sistemi üzerinden alıcıdan satıcıya aktarılır.
• Yeni ruhsat ve plaka devri: Satış tamamlandığında, aracın ruhsatı alıcı adına yeniden düzenlenir. Plaka genellikle aynı kalır. Ancak bazı durumlarda yeni plaka düzenlenebilir.
• Gümrük ve emniyet bildirimi: Noter satışını takiben sistem, otomatik olarak gümrük ve trafik tescil birimlerine bildirim gönderir. Böylece araç, yeni sahibine tescil edilir.

Noter işlemleri sırasında kullanılan güvenli ödeme sistemi, dolandırıcılık riskini ortadan kaldırmak açısından önemlidir. Türkiye Noterler Birliği tarafından oluşturulan sistemde satış bedeli noter onayı olmadan satıcının hesabına aktarılmaz. Ödeme, noter tarafından onaylandığı anda otomatik olarak gerçekleşir. Ayrıca satış sırasında noter, tarafların kimliklerini e-Devlet, MERNİS üzerinden anlık olarak doğrular. Böylece sahte belge, kimlik ya da vekaletle satış riski tamamen ortadan kaldırılmış olur.

Satış tamamlandıktan sonra, alıcının aracı yalnızca kendi kullanımına uygun şekilde değerlendirmesi gerekir. Zira araçlar Türk vatandaşları tarafından kullanılamaz. Tüm şartlar yerine getirildiğinde satış, genellikle aynı gün içinde tamamlanabilir. Ancak belgelerde hata veya eksik bulunması durumunda süreç birkaç gün uzayabilir.

Sistemin temel amacı, vergi avantajlı araçların yasal olarak uygun statüdeki kişiler arasında el değiştirmesini sağlamak, Türkiye’deki yabancı araç trafiğini denetim altında tutmaktır. Sistem devletin vergi kaybını önleyerek denetimi güçlendirmesini de sağlar. Her satış işlemi noter, gümrük, emniyet sistemleri arasında dijital olarak eşleştirildiği için kayıt dışı devir işlemleri engellenir.

Vergi Muafiyeti Nasıl İşler?

Türkiye’ye “geçici ithalat” kapsamında olduğu için vergi muafiyeti işler. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), Katma Değer Vergisi (KDV), gümrük vergisi ödenmeden kullanılabilir. Vergi muafiyeti, belirli statüdeki yabancılara tanınan özel ayrıcalıktır. Belirlenen şartlara sahip olmayan kişilerin aracı satın alması yasal değildir. Vergi muafiyetinin amacı, Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu kişilere daha uygun maliyetli ulaşım imkanı sağlamaktır. Bu yüzden yabancıdan yabancıya satılan araçlar, normal piyasadaki eşdeğer modellere göre genellikle daha ucuzdur. “Yabancıdan yabancıya araba neden ucuz?” sorusunun cevabı da tam olarak vergi avantajına dayanır.

Sistemde dikkat edilmesi gereken en önemli husus, aracın statüsünü korumaktır. Eğer araç, gümrük muafiyeti dışında amaçla kullanılırsa veya yetkisiz kişilere devredilirse hem alıcı hem de satıcı vergi ihlali suçuyla karşılaşabilir. Vergi muafiyeti, satıştan sonra da devam eder. Ancak alıcının statüsü değişirse (örneğin Türk vatandaşlığı kazanırsa), araç yeniden değerlendirilir, vergilendirilir. Bu yönüyle sistem hem uluslararası kullanıcılar için esneklik sağlar hem de Türkiye’deki vergi düzeninin korunmasına katkıda bulunur. Vergi muafiyeti, aracın değerleme ve sigorta primlerini de etkiler. Ayrıca vergi muafiyeti satış sonrası bakım ve kullanım sürecinde de etkisini sürdürür. Yabancı plakalı araçlar, genellikle gümrük kayıtlı olduklarından sigorta poliçeleri, yıllık bakım ücretleri de farklı tarifelere göre düzenlenir. Ancak aracın Türkiye dışına çıkarılması, farklı ülkeye satılması ya da statü değişikliği durumlarında muafiyet sona erer.

Yabancıdan Yabancıya Araç Satışında Nelere Dikkat Edilmeli?

Yabancıdan yabancıya araç satışı vergi muafiyetleri, özel plaka statüsü ve yabancı kimlik zorunluluğu içerdiği için küçük bir hata bile satışın iptal edilmesine veya cezai yaptırımlara neden olabilir. Bu nedenle işlem öncesinde hem alıcı hem de satıcı tarafının süreci kapsamlı biçimde anlaması, her adımı belgelerle doğrulaması gerekir. Satış öncesinde dikkat edilmesi gereken ilk konu, aracın gümrük statüsüdür. Yabancıdan yabancıya araçlar, genellikle MA, MB, MZ plakalı olarak tescil edilir. Plakalar, aracın gümrük vergisinden muaf olarak ülkeye girdiğini, sadece belirli statüdeki yabancı uyruklular tarafından kullanılabileceğini gösterir. Satış yapılmadan önce aracın statüsünün hala geçerli olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir. Eğer araç gümrükte kayıtlı değilse veya muafiyet süresi dolmuşsa, satış işlemi geçersiz sayılır.

İkinci olarak hem alıcı hem de satıcı tarafın yasal statülerinin güncel olması gerekir. Yani ikamet izni, çalışma izni, diplomatik statü belgeleri satış tarihinde geçerli olmalıdır. İkamet süresi bitmiş ya da vize statüsü iptal edilmiş kişilerin satışa katılması mümkün değildir. Böyle durumlarda noter, sistem üzerinden belge doğrulaması yaptığı için işlem otomatik olarak reddedilir. Aracın borç ve ceza durumunu da dikkat edilmesi gerekir. Yabancıdan yabancıya araç satışı yapılmadan önce aracın hiçbir trafik cezası, MTV (Motorlu Taşıtlar Vergisi) borcu veya sigorta eksikliği olmamalıdır. Satış öncesi kontroller, Gelir İdaresi Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü sistemleri üzerinden otomatik olarak yapılır. Ancak satıcı tarafın kendi kontrolünü de yapması tavsiye edilir. 

Aracın değerleme süreci de satış güvenliği için önemlidir. Özellikle ikinci el araç piyasasında bazı araçlar piyasa ortalamasının altında, üstünde fiyatlandırılabilir. Bu nedenle satış öncesinde araç değerleme raporu alınması hem alıcının doğru bedel üzerinden işlem yapmasını hem de satıcının aracını gerçek piyasa değeriyle devretmesini sağlar. Rapor, noter işlemlerine eklenmese de profesyonel süreçlerde tercih edilir. Buna ek olarak, satış sözleşmesinde aracın kilometresi, şasi numarası, plaka bilgisi, teslim durumu eksiksiz şekilde belirtilmelidir. Eksik bilgi veya hatalı beyan, sonradan doğacak anlaşmazlıklarda taraflara sorumluluk yükler. Satıştan sonra ruhsatın, sigortanın ve muayene kayıtlarının da alıcı adına yenilenmesi gerekir.

Vergi muafiyeti bulunan araçların satışında alıcının muafiyetten faydalanma hakkına sahip olması gerekir. Eğer alıcı, Türkiye’de geçici statüye sahip yabancı değilse ya da vergi muafiyeti kapsamına girmiyorsa araç devri yapılamaz. Bu nedenle satış öncesi alıcının statüsünün noter ile gümrük sistemlerinden doğrulanması şarttır. Ayrıca satış sonrasında aracın kullanım kısıtlamaları da dikkate alınmalıdır. Vergi muafiyetli araçlar, Türk vatandaşları tarafından kullanılamaz. Araçların Türk ehliyetine sahip kişiler tarafından kullanılması, gümrük ihlali olarak değerlendirilir. Gümrük ihlali de ciddi para cezalarına yol açabilir. Aynı şekilde, aracı ticari amaçla kiralamak veya taşımacılıkta kullanmak da yasal değildir.

Satış süreci boyunca alıcı ve satıcının noter onaylı sözleşme dışında herhangi bir el yazılı belge ya da gayriresmi anlaşmaya itibar etmemesi gerekir. Türkiye’de yabancıdan yabancıya satış sadece noter üzerinden ve devlet sistemleriyle kayıt altına alınarak yapılabilir. Dolayısıyla şahsi mutabakatlar, hukuki geçerlilik taşımaz.

Satış tamamlandıktan sonra alıcı, ruhsat devrini takiben sigorta poliçesini kendi adına düzenlemelidir. Bazı durumlarda sigorta şirketleri, yabancı statüsündeki araçlar için özel prim uygulayabileceği için satış öncesi poliçe yenileme şartları da öğrenilmelidir.

Tüm süreçlerin eksiksiz yürütülmesi güvenli, sorunsuz bir araç devrini mümkün kılar. Özellikle Türkiye’de uzun süreli ikamet eden yabancı kullanıcılar için sistem, maliyet avantajıyla birlikte vergi muafiyeti ile de öne çıkan en mantıklı otomobil edinme yollarından biridir. Güvenilir ikinci el araç seçeneklerini değerlendirmek isteyenler için Borusan Next, noter onaylı, ekspertizden geçmiş, garantili, test edilmiş 2. el BMW, MINI ve Jaguar gibi premium marka araçlar sunar. Yabancı kullanıcılar için hem güvenli alışveriş hem de profesyonel satış sonrası destek sağlayan Borusan Next, Türkiye’deki en güvenilir ikinci el platformlarından biridir.

Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.