Sahip olduğu bir aracı herhangi bir nedenle satmak isteyen ve vergi mükellefi olmayan bir kişi aracını herhangi bir alıcıya istediği kar oranıyla vergi ödemeksizin satabilir. Fakat vergi daireleri araç alım satımında bir “süreklilik” tespiti yaptıkları anda bu işlemleri vergiye tabi kılar. Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan bir yönetmelikle bu işlemin sürekli sayılmasını sağlayacak bir sınır belirlenmiştir.
Bu durum araçların fiyatlarında özellikle son yıllarda meydana gelen artışlardan faydalanarak kar elde etmek isteyen vatandaşlar açısından yükümlülükler doğurabileceği için kamuoyunun gündemine sıklıkla gelmeye başladı. Bu konuyla alakalı olarak araç alım-satım vergisi, bir yıl içinde vergi ödemeden satılabilecek araç sayısı, limit aşıldığında hangi yaptırımlarla karşılaşılacağı, araç satış sertifikasının ne olduğu gibi konular sıklıkla araştırılmaya başlandı. Siz de bu konular hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız detaylara göz atabilirsiniz.
İkinci el araç satışı yapan vergi mükelleflerinin araç satış işlemleri sırasında elde edilen kar tutarına veya satış tutarının tamamına belli bir oranda KDV uygulanır. Devlete ödenmesi gereken KDV’nin resmi olmayan adı araç alım-satım vergisidir. Bu KDV’nin hesaplanmasında esas alınan KDV matrahı bazı durumlarda aracın alış fiyatı ile KDV hariç satış fiyatı arasındaki farktır. Yani aracın alış fiyatı bir nevi özel matrah uygulamasına tabi olur. Bazı durumlarda ise KDV oranı araç satış fiyatının tamamına uygulanır. Her iki durumda da devlete bir alım-satım vergisi ödeneceği için araç satışı yapacak olan işletmeler araç satış fiyatını, devlete ödeyecekleri KDV tutarını da düşünerek belirler. İkinci el motorlu taşıt ticareti ile uğraşmayan vatandaşlar kendilerine tanınan limiti aşmadıkları sürece alım-satım vergisi ödemezler.
Araç Satışında Hangi Durumlarda Vergi Ödenir?
Yukarıda da belirtildiği gibi vergi mükellefi olmayan bir vatandaşın bir takvim yılı içinde vergi ödemeden alıp satabileceği araç sayısı sınırlıdır. Bu sınırlama al-sat yaparak araç satışından kayıt dışı olarak gelir elde edilmesinin, dolayısıyla devletin vergi kaybına uğramasının önüne geçmek için getirilmiştir. Bir araç kullanıcısının bir yıl içinde kaç araç değiştirmesinin normal kabul edilebileceği tartışılsa da bir sınır getirmenin gerekliliği tartışma dışıdır. Bu nedenle vergi mükellefi olmayan bir kişi kendine tanınan limiti aştığı takdirde vergi daireleri tarafından vergi mükellefi sayılır. Hem satıştan doğan KDV ve gelir vergisi ile, hem de usulsüz işlemden ve vergi kaybından doğan idari para cezası ile karşı karşıya kalır.
Bu konuda bilinmesi gereken en önemli hususlardan biri 2. el araç satışında vergiyi doğuran esas nedenin bu işlemin olağanın dışında bir sıklıkla gelir getirici bir işlem olarak yapılır hale gelmiş olmasıdır. Elde edilen gelirin vergisi ödenmediği zaman haksız bir kazanç elde edilmiş olacağından bir sınırlama gerekli görülmüştür. Bu sınırlama ile hem vergi kaybının önüne geçilmesi hem de ikinci el motorlu taşıt satış piyasasında haksız rekabetin ve fahiş fiyat artışlarının engellenmesi amaçlanmıştır.
1 Yıl İçinde Kaç Araç Satılabilir?
Vergi mükellefi olmadan yapılabilecek araç satış limiti, 2018 yılında bu konuyla alakalı çıkan ve ertelen düzenlemede değişiklikler içeren Ticaret Bakanlığı tarafından 15 Ağustos 2020 tarihli ve 31214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile belirlenmiştir. Bu yönetmeliğe göre, bizzat veya aracılık yapılmak suretiyle bir takvim yılı içinde 3 adetten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı gerçekleştirilirse, bu satışları yapan kişiler artık ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal ediyor olarak kabul edilir. Yani vergi mükellefi olmayan bir kişi tarafından bir takvim yılı içinde en fazla 3 araç vergi ödemeden satılabilir. Fakat bir kişi bir takvim yılı içinde ekonomik imkanları elverdiği sayıda araç alabilir. Satın alınan bu araçların 3 veya daha fazlası bir yıl içinde satılmadığı takdirde bu işlemler 2. el motorlu kara taşıtı ticareti olarak düşünülmez.
1 Yıl İçinde 3’ten Fazla Araç Satışı Nasıl Yapılır?
İkinci el araç al-sat yaparak gelir elde etmeye devam etmek isteyen vatandaşlar “1 yıl içinde 3’ten fazla araç satışı nasıl yapılır?” sorusunun cevabını araştırır. Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı yönetmeliğe göre bir takvim yılı içinde 3’ten fazla araç satışı yaparak gelir elde etmeye devam etmek isteyenlerin yerine getirmesi gereken bazı şartlar bulunmaktadır. Yönetmeliğe göre bu kişiler artık ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapıyor sayılacağı için, ilgili kişilerin bir yetki belgesi alması gerekmektedir. Bu yetki belgesinin alınabilmesi için ise vergi dairesine ve ilgili meslek odasına kayıt olunması ve işyeri açma ve çalışma ruhsatının bulunması gerekir. Ayrıca bu kurum ve kuruluşlardan alınacak faaliyet belgeleri ve işyeri açma ve çalışma ruhsatındaki faaliyet konuları arasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetinin (NACE kodu) bulunması şartı mevcuttur. Başvurular bu belgelere ilave olarak araba alım-satım sorumlusu olacak kişi için alınacak en az seviye 5 mesleki yeterlilik belgesi ile birlikte, kurulan işletmenin bulunduğu ildeki Ticaret İl Müdürlüklerine sistem üzerinden yapılmalıdır.
3'ten Fazla Araç Satış Cezası Ne Kadar?
İkinci el araç al-sat yaparak gelir elde etmek isteyenler yetki belgesi olmadan, bir takvim yılı içinde 3’ten fazla araç satışı yaparsa çeşitli idari para cezaları ile karşı karşıya kalır. Yani 1 yılda 4 araç satışı, cezası olan bir işlemdir. Satılan araç sayısı arttıkça uygulanacak cezalar da artar. Hem noterlerden hem de bankalardan elde edilen verilerle 1 yılda 3’ten fazla araç satışı yaptığı tespit edilenler şu idari yaptırımlarla karşılaşır:
• Yaptıkları her araç satışından doğan ödemedikleri KDV toplamı,
• Elde edilen kara göre %15 ile %40 arasında değişen oranda yıllık gelir vergisini ve 1 kat vergi ziyaı cezası
• Vergi dairesine mükellefiyet kaydı açtırmadıkları için ve düzenlemedikleri her fatura tutarının %10’u tutarında özel usulsüzlük cezası
• Satışı yapılan araç başına yönetmeliklerle belirlenen bir miktarda idari para cezası
Araç Satış Sertifikası Nedir?
Araç satış sertifikası, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapabilmeyi sağlayan yetki belgesine sahip işletmeler tarafından yetkilendirilen kişiler için düzenlenen sertifikaya verilen isimdir. Bu belgeye sahip olanlar belgeyi notere ibraz ederek bir takvim yılı içinde herhangi bir idari para cezası ile karşılaşmadan 3’ten fazla araç satabilirler.
İkinci el Araç Satışında Vergi Çıkar mı?
Vergi mükellefiyeti olmayan bir kişi bir takvim yılı içinde 3’ten fazla araç satışı yapmadığı müddetçe herhangi bir vergi ödemez. Çünkü bu kişilerin bu satış işlemleri kazanç getirici ticari bir faaliyet olarak değil, şahsi işlem olarak kabul edilir. 1 yılda 4 araç satışı ve daha fazlası yapıldığında ise geçmişe dönük tüm kayıtlar incelenir ve satılan araçlardan elde edilen kar esas alınarak ödenmemiş olan KDV ve yıllık gelir vergisi tutarı, cezaları ile birlikte ödenmek durumunda bırakılır.