İhtiyari Mali Mesuliyet (İMM) Nedir? Hangi Durumları Kapsar?
Modern trafik sigortacılığında sürücüleri en çok zorlayan konulardan biri, yaptıkları kazalarda ortaya çıkan zararların “limitler üstü” kısmıdır. Zorunlu trafik sigortası belirli teminat limitlerine kadar üçüncü kişilerin hasarını karşılarken limitlerin aşıldığı durumlarda kalan tutar doğrudan sürücünün ya da araç sahibinin sorumluluğuna geçer. İhtiyari mali mesuliyet tam olarak bu noktada devreye girer. Sizi zorunlu sigortanın teminat limitlerinin üzerindeki maddi/bedeni tazminat taleplerine karşı koruyan ek güvence türüdür. Sigorta poliçenize eklenen bu kloz sayesinde kaza sonrası ortaya çıkan yüksek maliyetli hasarlarda kişisel mal varlığınızla ödeme yapma riskiniz önemli ölçüde azalır. Peki “İMM nedir?” tam olarak nedir?
İhtiyari Mali Mesuliyet (İMM) Nedir?
En basit haliyle “İhtiyari mali mesuliyet nedir?” sorusu “yaptığınız kazalarda, zorunlu trafik sigortası limitini aşan kısımlar için devreye giren ek sorumluluk teminatı” şeklinde cevaplanabilir. Trafik sigortası, kanunen zorunlu olup üçüncü kişilere verilen zararları belirlenen üst limite kadar öder. Ancak günümüzde araç fiyatlarının, onarım maliyetlerinin çok yükselmesi, tek kazada dahi bu limitlerin aşılmasına neden olabiliyor. Böyle durumda sigorta şirketi zorunlu trafik poliçesi limitine kadar ödeme yaparken limit üzerindeki tutar için sorumluluk araç sahibi ve sürücüye ait oluyor. İMM sigortası, tam bu “limit üzeri” yükü sizin adınıza üstlenerek devreye giren bir güvenlik katmanı oluşturur. Bu anlamda hem maddi hasar hem de bedeni zarar tazminatlarında poliçede yazan ek teminat limiti kadar koruma sağlar.
İMM’nin işleyiş mantığında temel amaç, üçüncü kişilere verilen zarar nedeniyle sürücünün kişisel mal varlığının tehlikeye girmesini önlemektir. Örneğin, yüksek bedelli araca çarpmanız, çoklu zincirleme kazaya karışmanız halinde, mağdurların talep edeceği tazminat tutarları zorunlu trafik sigortası limitlerini kolaylıkla aşabilir. Bu durumda devreye giren ihtiyari mali mesuliyet teminatı, belirlediğiniz ek limit (örneğin 1 milyon, 2 milyon, 5 milyon TL gibi) dahilinde bu farkı karşılar. Böylece uzun yıllar sürebilecek yargı süreçlerinde dahi, yüksek tazminat risklerine karşı daha güçlü finansal koruma elde etmiş olursunuz.
İMM tek araca verilen zararın yanı sıra kazada birden fazla aracın, işyerinin, yapının veya üçüncü kişiye ait herhangi bir malın zarar görmesi durumunu da kapsayabilir. Aynı şekilde, birden çok kişinin yaralanması ya da vefatı halinde talep edilecek destekten yoksun kalma tazminatları, tedavi giderleri, manevi tazminat talepleri de ihtiyari mali mesuliyet poliçesinin kapsamında değerlendirilebilir. Riskin büyüklüğü ve trafiğe çıkış yoğunluğunuza göre poliçe düzenlenirken teminat limitini doğru seçmeniz önemlidir.
Bir diğer önemli nokta İMM’nin çoğunlukla zorunlu trafik sigortası, kasko poliçelerine “ek teminat” olarak eklenmesidir. Tek başına ayrı poliçe gibi düzenlenebildiği durumlar olsa da pratikte sürücüler İMM’yi paket içinde ek prim ödeyerek almayı tercih eder. Böylece hem poliçe yönetimi kolaylaşır hem de toplam prim maliyeti daha avantajlı hale gelir. Sigorta şirketleri, sürücünün hasar geçmişi, yaşı, aracın kullanım türü, segmenti gibi kriterlere göre İMM için farklı prim teklifleri sunabilir. Bu da sizin risk profilinize uygun, kişiselleştirilmiş güvence seviyesi oluşturma imkanı sağlar.
İMM, farklı sigorta şirketlerinde isimlendirme olarak küçük değişiklik gösterse de mantık aynıdır. Zorunlu trafik sigortasının limitlerini aşan maddi/bedeni zararları, belirlenen ek teminat limiti dahilinde üstlenmek. Bu nedenle poliçenizi incelerken istisnalara ve ek klozlara da dikkat etmeniz gerekir. Özellikle yoğun trafikte araç kullanan, uzun yol yapan, ticari faaliyet yürüten veya yüksek bedelli araçlarla trafiğe çıkan sürücüler için ihtiyari mali mesuliyet, finansal açıdan kritik bir güvenlik ağıdır.
Araba Kazalarında İMM Sigortası Hangi Durumları Kapsar?
Bir trafik kazasında yalnızca kendi aracınız değil, üçüncü kişilere ait birçok farklı mal ve kişi zarar görebilir. Ayrıca kaza tespit tutanağı (KTT) ile belirlenen kusur oranınıza bağlı olarak yüksek tazminat talepleriyle karşı karşıya kalmanız mümkündür. İşte tam da bu noktada ihtiyari mali mesuliyet, sürücüyü maddi ve hukuki açıdan koruyan en güçlü teminatlardan biri olur.
Araç ile Fiziksel Zararlar ve Maddi Hasar
Bir kazada üçüncü kişiye zarar verdiğinizde, araç onarımı bugün oldukça yüksek maliyetlere ulaşabiliyor. Özellikle yeni nesil araçlarda; sensör, kamera, radar, elektronik bileşenlerle donatılmış tampon, kaput, far sistemleri birkaç onarımla sigorta limitlerini kolayca aşabiliyor.
İMM sayesinde, şu tür zararlar güvence altına alınır:
- Çarptığınız üçüncü kişiye ait aracın onarım giderleri
- Araç perte ayrıldığında ödenecek yüksek tazminat bedeli
- Birden fazla araca aynı anda verilen hasarlar
- Park hslindeki araçlara verilen zararlar
Örneğin yüksek segment bir araca çarpmanız veya zincirleme kazaya sebep olmanız durumunda araç değerleme uzmanları tarafından çıkarılan maliyetler, zorunlu trafik sigortası limitlerinin çok üzerine çıkabilir. İMM bu farkı sigorta şirketinin karşılamasını sağlar. Böylece kendi kişisel mal varlığınız risk altına girmez.
Araç ile Üçüncü Kişilere Verilen Zararlar
Bir trafik kazasında yalnızca araçlar değil, yayalar, yolcular ve çevrede bulunan yapılar da zarar görebilir. Bu tür durumlarda devreye giren zarar kalemleri maddi hasarlardan çok daha yüksek tazminat talepleri ile sonuçlanabilir.
İMM şu durumları poliçe limitleri dahilinde kapsar:
- Üçüncü kişilerin bedeni zararları (yaralanma, sakatlık)
- Ölüm hâlinde destekten yoksun kalma tazminatları
- Manevi tazminat talepleri
- Kamu mallarına verilen zararlar (yol çitleri, elektrik direği vb.)
- Özel mülklere verilen zararlar (duvar, kepenk, mağaza önü vb.)
- Yolcuların tedavi giderleri (zorunlu sigortanın üst limitini aşan kısmı)
Türkiye’de ağır yaralanmalı veya ölümcül kazalarda bedeni tazminat davaları milyonlarca lirayı aşabildiğinden İMM teminatı özellikle bu açıdan finansal güvence sağlar. Ayrıca, araç tramer kaydı oluşturacak her kazada dosya maliyetinin artabileceği düşünüldüğünde İMM’nin yarattığı koruma alanı sürücüyü hem maddi hem hukuki açıdan ciddi yükten kurtarır.
Trafikte kullanılan her araç, aslında birden fazla risk alanını aynı anda taşır. Üçüncü kişilere verilebilecek zararlar, kendi aracının uğrayabileceği hasarlar, sürücü, yolcuların sağlık giderleri, çevresel maddi zararlar… Bu nedenle sigorta teminatları tek poliçe ile sınırlı değildir. İMM, tam bu noktada diğer sigorta türleri ile uyumlu şekilde çalışır. Özellikle hukuki sorumlulukların yüksek olduğu durumlarda belirleyicidir. Kazalardan sonra devreye giren hukuki süreçlerde destekten yoksun kalma talepleri, manevi tazminat girişimleri veya üçüncü kişilerin ekonomik kayıplarına ilişkin hak iddiaları uzun yıllara yayılabilir. İMM poliçesi, bu süreçte yalnızca maddi ödeme koruması sunmanın yanında sigorta şirketinin hukuki destek mekanizmalarını da devreye alarak sürecin yönetilmesine katkı sağlar.
Her teminat gibi İMM’nin de belirli istisnaları bulunur. Bu istisnaları bilmek, doğru poliçe tercihi açısından önemlidir. Genel uygulamalarda aşağıdaki durumlar kapsam dışında kalabilir:
- Sürücünün alkol veya uyuşturucu etkisi altında araç kullanması
- Kasıtlı davranış sonucu oluşan hasarlar
- Araç ruhsatında belirtilmeyen amaçlarla kullanım (ticari/faaliyet farkı)
- Yarış, ralli, hız denemeleri sırasında meydana gelen kazalar
- Ruhsatsız sürücünün araç kullanması
- Poliçe kapsamı dışında kalan aksesuar, özel donanımların değerleri
Bu nedenle poliçe alınırken yalnızca teminatın varlığı ile birlikte hangi şartlarda geçerli olduğu mutlaka incelenmelidir.
Günümüzde araçların mekanik yapısından çok elektronik mimariye bağlı hale gelmesi, tek bir tampon darbesini bile ciddi maliyetlere dönüştürmektedir. Buna ek olarak trafik yoğunluğunun artması, paylaşımlı yolların çoğalması ve sosyal medya etkisiyle artan hukuki talepler, sorumluluk risklerini her sürücü için büyütür.
Bu nedenle İMM:
- Finansal sürdürülebilirlik için bir risk yönetim aracıdır
- Kazadan sonra hayatı durduran ekonomik yüklerin önüne geçer
- Tek bir hatanın aile bütçesini uzun vadede etkilemesini engeller
- Trafik stresini azaltarak sürüş psikolojisine pozitif katkı sunar
Araçlar için İMM Sigortası Zorunlu mu?
Hayır. İhtiyari mali mesuliyet sigortası zorunlu değil, isteğe bağlıdır. Ancak trafiğe yoğun çıkan sürücüleri ticari ve yüksek bedelli araç sahipleri, büyük şehirlerde araç kullananlar, kaza riskinin yüksek olduğu meslek grupları için şiddetle tavsiye edilen bir ek teminattır.
Çünkü tek kazada zorunlu trafik sigortasının karşılayacağı tutar sınırlıdır. Limit üzeri tüm zarar doğrudan kişiye fatura edilir. Uzun süren tazminat davaları maddi ve manevi yük oluşturur
İMM sigortası, risk yönetiminin önemli parçalarından biri haline gelmiştir. Günümüzde birçok sürücü, maliyetinin düşük olmasına rağmen yüksek riskleri bertaraf ettiği için bu teminatı kaskoya ya da trafik sigortasına mutlaka ekletmektedir.
İhtiyari Mali Mesuliyet sigortası çoğu zaman yalnızca yüksek hasarları karşılayan ek güvence gibi düşünülse d poliçenin sunduğu haklar çok daha geniştir. Sürücüler, kaza sonrası genellikle sadece zorunlu trafik sigortasına güvenerek hareket eder. Ancak kusur oranına göre mağdurların sigorta şirketi ile değil doğrudan sürücü ile hukuki sürece gitme hakkı vardır. Bu durumda açılan tazminat davalarının sonuçları yıllar sonra dahi karşınıza çıkabilir.
İMM’nin sürücü lehine manevi tazminat taleplerinde destek sağlar. Karşı tarafın gelir kaybı, iş göremezlik gibi ek zararlarını teminat altına alır. Davaların uzaması durumunda faiz ve yargılama giderleri konusunda koruma sunabilir. Kusur oranı yüksekse (örneğin %75-100) finansal yükü sürücüden alır
Türkiye’de her yıl açılan bedensel tazminat davalarının %40’a yakını üç yıl sonra sonuçlanmaktadır. Bu uzun süreç boyunca zararın katlanarak yükselmesi ihtimali, İMM’nin önemini daha da artırır. Kazaya karıştığınızda karşı tarafın araç değer kaybı talepleri de gündeme gelebilir. Bu kalem, özellikle premium segment araçlarda, 0-3 yaş araçlarda, yüksek piyasa değerli EV/SUV modellerde çok yüksek değerlere ulaşır. İMM bu farkın büyük bölümünü güvence altına alır.
Araçlı Kazalarda İMM Sigortasının Avantajları Neler?
İhtiyari Mali Mesuliyet sigortası, bir kazaya karıştığınızda sizi yüksek mali sorumluluklardan tamamen koruyan güvenlik zırhı gibi çalışır. Standart zorunlu trafik sigortasının teminat sınırlarının çoğu zaman yetersiz kaldığı düşünüldüğünde İMM sigortası hem bireysel araç sahipleri hem de ticari filo işletmeleri için önemldir. Çünkü tek kazada oluşan maddi hasar, karşı tarafın aracının marka-modeline, tamir maliyetlerine, iş göremezlik durumuna, araç değer kaybına, hatta taşınan yük veya yolcuya bağlı olarak yüz binlerce lira seviyesine çıkabilir. Böyle hasarda cebinizden ödeme yapmak zorunda kalmamak için İMM, mali riskleri sigorta şirketine devrederek sizi finansal açıdan güvende tutar. Ayrıca günümüzde dolaşan yüksek değerli otomobiller, özel donanımlı ticari araçlar, lüks segment SUV’ler ve elektrikli otomobillerdeki tamir maliyetleri göz önüne alındığında hasar bedelleri çok daha hızlı yükselir. Bu nedenle ticari araç kullanan işletmeler için İMM, kurumsal sürdürülebilirliği koruyan stratejik risk yönetimi aracıdır. Üstelik dava süreçleri, avukatlık ücretleri, karşı tarafın talep edebileceği manevi zarar kapsamı, araç değer kaybı da hesaba katıldığında ihtiyari mali mesuliyetin sağladığı güvenlik ağı çok daha geniş bir alanı kapsar.
İMM sigortasının sunduğu en belirgin avantajlar şöyle özetlenebilir:
- Zorunlu trafik sigortası limitini aşan tüm hasarları karşılar
- Karşı tarafa verilen maddi ve bedeni tüm zararları teminat altına alır
- Yüksek maliyetli araçlarda parça & işçilik bedellerinin artan payını güvenceye alır
- Hukuki süreçler, avukatlık giderleri ve tazminat taleplerini karşılamaya destek olur
- Araç değer kaybı gibi sonradan ortaya çıkabilen taleplerde finansal yükü azaltır
- Bireysel kullanıcılar kadar şirket filoları için de bütçe düzenini korur
- Finansal risklerin tek bir kazada işletmeyi sarsmasının önüne geçer
- KTT (kaza tespit tutanağı) sonrası hasar süreçlerinde sigorta desteğini büyütür
Gün sonunda İMM, beklenmedik kazanın maddi etkilerini sıfıra yakın seviyeye indirmek için en güvenli tercihlerden biridir. İMM sürücünün psikolojik güvenlik hissini de artırır. Çünkü trafiğe çıkan her araç, istemeden de olsa üçüncü kişilere zarar verme riski taşır. Bu riskin finansal sonucuna dair kaygılar, sürüş stresini artırabilir. İMM teminatı sayesinde sürücü, olası hatanın ya da beklenmedik kazanın ardından yüksek meblağlı tazminat talepleriyle karşı karşıya kalmayacağını bilir. Bu da hem daha özgüvenli hem de daha kontrollü sürüş davranışını beraberinde getirir. Özellikle yoğun trafik koşullarında ya da uzun yol kullanımlarında bu güven duygusu, sürüş kalitesini yükselten önemli bir unsurdur.
İMM’de Doğru Teminat Limiti Nasıl Seçilir? (Yeni Bölüm - Çok Kapsamlı)
Aracı ister bireysel kullanım için alınmış olsun ister ticari amaçla, ihtiyari mali mesuliyet sigortasında doğru teminat limitini seçmek; poliçenin gerçekten koruyucu bir kalkan olabilmesi için en kritik noktadır. Limit çok düşük seçilirse, yüksek hasarlarda yine sürücü ya da işletme finansal yükün büyük kısmını üstlenmek zorunda kalabilir.
İdeal limit belirlenirken şu kriterler mutlaka değerlendirilmelidir:
- Yaşadığınız şehrin araç parkı: Büyük şehirlerde pahalı araç yoğunluğu daha fazla olduğu için risk yüksektir.
- Her gün kat edilen kilometre & trafik yoğunluğu: Kullanım arttıkça mali risk olasılığı da artar
- Araç tipi ve segmenti: Lüks araç kullananların karşı taraf hasar riski daha yüksektir
- Ticari kullanım / filo yönetimi durumu: Her sürücü farklı risk profiline sahiptir
- Taşınan yolcu, yük veya ekipman değeri: Yan maliyetler de zarar kalemine eklenebilir
Bu nedenle minimum değil ihtiyaca göre optimum limit belirlemek önemlidir. Uzmanlar, özellikle ticari ve lüks segment araçlar için daha yüksek limitlerin tercih edilmesini tavsiye eder.
Görüldüğü üzere tek bir kazada limit aşımı çok kolay gerçekleşebilir. Hem bireysel hem filo araçlarında yüksek teminatlı İMM seçmek, enflasyon ve artan tamir maliyetlerinin etkisini bertaraf ederek riski tamamen sigorta şirketine devretmenizi sağlar. Bugünün yüksek meblağlı onarım ve tazminat dünyasında İMM, sürüş özgürlüğünü, kişisel varlık güvenliğini ve geleceğe dair finansal planlamayı destekleyen akıllı yatırım niteliği taşıyor. Doğru sigorta yapısını kurmak ise uzmanlık gerektirir. Aracınızın risk profilini analiz eden profesyonel danışmanlık sayesinde bütçenize en uygun İMM limiti belirlenebilir ve her yolculuğa maksimum güvenle çıkabilirsiniz.
Elektrikli araç, lüks SUV, ticari filo ya da aile otomobili hangi araca sahip olursanız olun, riskler aynı derecede gerçektir. Doğru İMM teminat limitini belirlemek, aracınızın tüm sigorta ihtiyaçlarını tek noktadan yönetmek için Borusan Next’in kurumsal uzmanlığına güvenebilirsiniz. Borusan Next ile her sürüşte içiniz rahat olsun.
Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.
