Araç alımları, vergiler nedeniyle önemli bir mali yük oluşturabilir. Ancak özel durumlara sahip kişiler için sağlanan ÖTV indirimi, bu yükü hafifletmek için büyük bir fırsat sunar. ÖTV indirimli araçlar, ekonomik avantajın yanında engellilerin yaşam standartlarını artırmayı ve daha özgür bir ulaşım deneyimi sunmayı hedefler.
Araç Alımında ÖTV İndirimi Nedir? Kimler Yararlanabilir?
ÖTV indirimi, belirli koşulları karşılayanların araç alımlarında ÖTV’nin tamamından veya bir kısmından muaf tutulması anlamına gelir. Araç satışında vergi ödeme indirimi sayesinde özel durumlara sahip kişiler araç sahibi olurken daha az maliyetle karşılaşır. Uygulama, sosyal sorumluluk kapsamında engellilerin ulaşım ve yaşam koşullarını kolaylaştırmak için sağlanır. İndirim, belirli yasal kriterlere uyanlar için geçerlidir. Bu avantajdan yararlanabilecekler şu şekildedir:
- Sağlık kurulu tarafından verilen raporda engel oranı %90 ve üzeri olan bireyler, ÖTV’den tamamen muaf tutulur. Engel oranı %40 ile %89 arasında olan bireyler ise araçlarında özel donanım gereksinimi varsa kısmi ÖTV indiriminden faydalanabilir.
- Ortopedik engeli bulunan kişiler, raporlarında belirtilen özel donanımlı araçları kullanma şartıyla bu haktan yararlanabilir.
- %90 ve üzeri engelli raporu bulunanların adına araç alımı yapan birinci derece yakınları, ÖTV indirimi hakkını kullanabilir.
- Engellilere yönelik hizmet sunan kurum ve kuruluşlar, bu muafiyetten yararlanarak kurum araçlarını vergisiz satın alabilir.
Engelli Araç ÖTV Muafiyeti Şartları
Engelli bireylerin ve ailelerinin araç alımlarında ekonomik yüklerini hafifletmek amacıyla sunulan önemli bir avantajdır. Ancak bu muafiyetten yararlanmak için belirli şartları yerine getirmek gerekir. Yasalar, muafiyetin kimler tarafından ve hangi koşullarda kullanılabileceğini açıkça tanımlar. Bu şartlar şu şekilde detaylandırılabilir:
Engellilik Oranı ile İlgili Sağlık Kurulu Raporu
Engelli bireyin %90 ve üzeri engellilik oranına sahip olduğunu belgeleyen bir sağlık kurulu raporu gereklidir. Eğer engel oranı %40 ile %89 arasındaysa da özel donanımlı araç kullanması gerektiğine dair rapor sunulması şarttır. Bu durumda, tam ÖTV muafiyeti yerine indirim uygulanabilir. Sağlık raporu, devlet hastanelerinden ya da tam teşekküllü üniversite hastanelerinden alınmalıdır. Ayrıca raporun geçerlilik süresi de başvuru için önemlidir. Bu raporun alınmasından sonra belirli bir süre içinde araç alımı işlemlerinin tamamlanması gerekir.
Sıfır Kilometre Araç Alımı
ÖTV muafiyeti yalnızca sıfır kilometre araç alımları için geçerlidir. İkinci el araçlarda bu hak geçerli değildir. Alınan aracın, engelli kullanımına uygun donanımlara sahip olması gerekir. Ayrıca muafiyetle alınan araçlar, alım tarihinden itibaren 5 yıl boyunca satılamaz veya devredilemez. Bu süre dolmadan aracın satılması durumunda alıcıdan ÖTV tutarının ödenmesi talep edilir. Ancak araç kaza sonucu perte çıkarsa ya da kullanılamaz hale gelirse bu durumun ispatlanması kaydıyla yeni araç alımında tekrar ÖTV muafiyeti uygulanabilir. Ayrıca ÖTV muafiyetiyle alınan araçlar, yalnızca bireysel kullanım için kullanılabilir. Ticari faaliyetlerde kullanılması yasaktır. Ticari amaçla kullanılan araçlar için yapılan denetimlerde, muafiyet iptali ve ÖTV’nin tahsili gibi cezai yaptırımlar uygulanabilir.
%90 ve üzeri engellilik raporu olan bireyler adına alınan araç, kişinin birinci derece yakınları (anne, baba, eş, çocuklar) tarafından kullanılabilir. Ancak üçüncü kişiler bu haktan yararlanamaz. Trafik kontrollerinde de bu durumun belgelenmesi gerekir. Engelli araç alımında ÖTV muafiyeti başvurusu yaparken şu belgeler hazırlanmalıdır:
- Sağlık Kurulu Raporu: Engellinin sağlık durumunu ve engel oranını gösteren resmi belge.
- Kimlik Fotokopisi: Engellinin veya onun adına aracı satın alacak yakınının kimlik bilgileri.
- İkametgâh Belgesi: Aracı satın alacak kişinin ikamet adresini gösteren belge.
- Noter Vekâleti: Eğer araç, engelli kişi adına bir yakını tarafından satın alınacaksa noter onaylı vekâletname gerekir.
- Araç Alım Faturası: Bayi tarafından kesilen proforma fatura.
Alınacak aracın motor hacmi ve özellikleri de yasal limitlere uygun olmalıdır. 2024 yılı itibarıyla ÖTV muafiyetli engelli araç fiyatları için belirlenen üst limit 2.000.000 TL’dir. Bu fiyat, aracın tüm vergiler dahil anahtar teslim fiyatıdır. Araç satış işlemleri bayi tarafından yürütülür. Bayi, ÖTV muafiyeti ile ilgili belgeleri Gelir İdaresi Başkanlığına ileterek onay alır.
ÖTV, araç fiyatına %45 ile %80 arasında ek maliyet getirebilir. Muafiyet, bu yükü tamamen ortadan kaldırır. Muafiyet kapsamında alınan araçlar, kişinin engel durumuna uygun donanımlarla kişiselleştirilebilir. Engelli kişiler ve aileleri ÖTV ile daha uygun maliyetlerle araç sahibi olarak ulaşım kolaylığı elde eder. Engelli araç ÖTV muafiyeti, ekonomik bir avantaj sağlamanın yanında yaşam standartlarının artırılmasını hedefler. Bu muafiyetten yararlanmak için tüm prosedürlerin doğru bir şekilde tamamlanması büyük önem taşır.
ÖTV Muafiyetli Arabalar için Belirlenen Yasal Limitler
Araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyetinden yararlanabilmesi için belirli yasal sınırlar bulunur. Bu sınırlar hem araç fiyatlarını hem de motor hacmi gibi teknik özellikleri kapsar. Yasal düzenlemelerle belirlenen bu limitler, engellilerin daha geniş bir araç seçeneğine ulaşmasını sağlar. Aynı zamanda araç alımlarındaki adaleti ve düzeni korumayı hedefler. Bu düzenlemelerden en önemlisi ÖTV muafiyetli arabalar arasından seçim yapmak isteyenlerin tercih edeceği otomobilin anahtar teslim fiyat üzerinden belirlenen üst sınırı aşmaması gerektiğidir. Bu limit, her yıl yeniden değerleme oranı dikkate alınarak güncellenir ve Resmî Gazete’de yayımlanır. Limitlerin belirlenmesindeki temel amaç, engellilerin ekonomik durumlarına uygun araçlara ulaşmalarını sağlamak ve piyasa dengesini korumaktır. ÖTV muafiyetine tabi araçlar fiyat sınırının yanında teknik özellikleri de kanunlarla belirlenmiştir. Araç alımı yapmadan önce aşağıdaki teknik şartlara dikkat edilmelidir:
- Motor Silindir Hacmi: Binek otomobillerde 1600 cc ve altı olmalıdır.
- Özel Donanım Gerekçesi Eğer engelli kişinin hareket kısıtlılığı varsa araca özel donanımlar eklenmelidir. Bu donanımlar, sağlık raporunda belirtilen ihtiyaçlara uygun şekilde yapılmalıdır. Özel donanımlı araçlar, engellilerin birinci derece yakınları tarafından kullanılabilir.
- Vergiler Dâhil Fiyat: Araç fiyatına, ÖTV ve Katma Değer Vergisi (KDV) dahil edilir. Fiyat, bu vergilerle birlikte belirlenen üst limiti aşmamalıdır.
Piyasa koşullarında araç fiyatları sürekli değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, araç alımı yapmadan önce bayiyle görüşerek fiyatların güncel durumu kontrol etmeniz gerekir. Ayrıca indirimden yararlanmak için gerekli belgelerin eksiksiz olarak hazırlanması önemlidir. Bayiler, araç fiyatı ve diğer bilgilerle birlikte ÖTV muafiyeti başvurusunu Gelir İdaresi Başkanlığına iletecek ve onay sürecini yönetecektir. Limitlerin üzerindeki bir araç satın alınırsa ÖTV muafiyeti iptal edilir ve eksik verginin tamamlanması istenir. Bu nedenle, alım işlemi sırasında fiyat kontrolü mutlaka yapılmalıdır. Belirlenen bu yasal limitler, engellilerin uygun fiyatlarla araç sahibi olmalarını kolaylaştırır. Aynı zamanda, araç piyasasında düzeni sağlayarak, bu haktan yalnızca ihtiyacı olan bireylerin faydalanmasını hedefler. Limitlerin her yıl artırılması, piyasa koşullarına ve araç fiyatlarındaki değişimlere duyarlı bir mekanizma oluşturur.
%90 ve Üzeri Engelli Raporu ile Araç Alımı
Türkiye’de engelli bireylerin sosyal hayata daha kolay entegre olmalarını sağlamak amacıyla sunulan %90 ve üzeri engelli raporu ile araç alımı, ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) muafiyetini beraberinde getirir. Bu özel uygulama sayesinde ağır engellilik durumu bulunanlar ve onların birinci derece yakınları, ekonomik anlamda daha avantajlı şartlarda araç sahibi olabilir. Ancak bu haktan yararlanmak için yerine getirilmesi gereken şartlar ve uygulanması gereken prosedürler bulunur. %90 ve üzeri engelli raporu ile araç alımında genel şartlar şöyledir:
- Engelli Sağlık Kurulu Raporu: Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş devlet hastaneleri veya tam teşekküllü üniversite hastaneleri tarafından düzenlenen engelli sağlık kurulu raporu, bu hak için en temel gerekliliktir. Raporda engel oranının %90 ve üzerinde olduğu belirtilmelidir.
- Sıfır Kilometre Araç Alımı: ÖTV muafiyeti yalnızca sıfır kilometre araçlar için geçerlidir. Bu araçların, vergiler dahil fiyatı belirlenen yıllık yasal limiti aşmamalıdır.
- Aracı Kullanacak Kişi: %90 ve üzeri engelli bireylerin çoğu, fiziksel koşulları nedeniyle aracı kendileri kullanamaz. Bu durumda araç, birinci derece yakınları tarafından kullanılabilir. Aracın üçüncü şahıslar tarafından kullanılması yasal olarak mümkün değildir ve cezai yaptırımlara neden olabilir.
- Beş Yıl Satış Kısıtlaması: ÖTV muafiyetli araçlar, alım tarihinden itibaren 5 yıl boyunca satılamaz. Bu süre dolmadan aracın satılması durumunda, alıcıdan ÖTV tutarının tahsili talep edilir.
%90 ve üzeri engelli raporuna sahip bireyler, ÖTV’den tamamen muaf tutulur. Engelli araç indirimi hesaplama sırasında muafiyet, %45 ile %80 arasında değişen bir tasarruf sağlar. Fiyat ve motor hacmi sınırları içinde, pek çok marka ve model arasından tercih yapılabilir. Ancak bu süreçte engelli araç satışında uzmanlaşmış bayiler tercih etmeniz avantaj sağlar. Bu tür bayiler, ÖTV muafiyeti sürecini kolaylaştırmak adına gerekli işlemleri sizin adınıza yapabilir. %90 ve üzeri engelli raporuyla araç alımı hem engelliler hem de aileleri için önemli bir ekonomik avantaj ve yaşam kolaylığı sağlar.
En Çok Tercih Edilen ÖTV İndirimli Araçlar
ÖTV muafiyetiyle araç satın alımı, engelli bireyler ve yakınları için önemli bir ekonomik avantaj sunar. Ancak bu avantajdan yararlanırken aracın özelliklerini, kullanım kolaylığını ve yasal sınırlar dikkate almanız gerekir. Engelliler tarafından tercih edilen araç seçenekleri, genellikle uygun fiyat, dayanıklılık ve düşük yakıt tüketimi gibi özelliklere sahip olan modelleri içerir.
En çok tercih edilen ÖTV indirimli araçlar arasında yakıt ekonomisi sunan modeller, geniş iç hacme sahip aile araçları ve otomatik vitesli araçlar öne çıkar. Hem kullanıcı konforunu artıran hem de engellilerin ihtiyaçlarına yanıt veren bu araçlar, farklı markalar ve modellerle ulaşılabilir hale gelmiştir. En çok tercih edilen ÖTV indirimli araçlar şu şekildedir:
Binek Otomobiller
ÖTV muafiyetiyle alınan araçlar arasında en çok tercih edilen kategoridir. Geniş iç hacmi, düşük motor hacmi ve konforlu sürüş özellikleriyle öne çıkan engelli araçları şu şekildedir:
- Renault Clio: Kompakt yapısı, düşük yakıt tüketimi ve uygun fiyatıyla en popüler seçeneklerden biridir.
- Fiat Egea Sedan: Aile kullanımına uygun geniş bagaj kapasitesi ve ekonomik yakıt tüketimiyle öne çıkar.
- Hyundai i20: Şehir içi kullanıma uygun kompakt tasarımı ve teknolojik donanımlarıyla tercih edilir.
- Toyota Corolla: Hibrit motor seçeneğiyle yakıt tasarrufu sağlamasının yanında uzun ömürlü kullanım imkânı sunar.
SUV Modeller
SUV araçlar, engellilerin daha geniş ve yüksek araç tercih etmesi nedeniyle popüler hale gelmiştir. Özellikle aileler için konfor ve güvenlik sağlayan modeller arasında şunlar bulunmaktadır:
- Peugeot 2008: Geniş iç hacmi, otomatik vites seçeneği ve modern tasarımıyla dikkat çeker.
- Dacia Duster: Uygun fiyat ve dayanıklı yapısıyla ÖTV muafiyetli SUV araçlarda ilk sıralarda yer alır.
- Volkswagen T-Cross: Teknolojik donanımları ve şehir içi kullanım kolaylığıyla öne çıkar.
Hafif Ticari Araçlar
Hafif ticari araçlar, özellikle geniş aileler veya yük taşıma ihtiyacı olan bireyler için tercih edilir. Em popüler seçenekleri şu şekildedir:
- Ford Tourneo Courier: Hem ticari hem de bireysel kullanım için uygun, geniş iç hacme sahiptir.
- Fiat Doblo: Ekonomik yakıt tüketimi ve dayanıklı yapısıyla dikkat çeker.
- Renault Kangoo: Fonksiyonel özellikleri ve kullanım kolaylığıyla popülerdir.
Hibrit ve Elektrikli Araçlar
Çevre dostu teknolojiye sahip hibrit ve elektrikli araçlar, yakıt maliyetini düşürmek isteyenler için cazip seçeenekler sunar. En çok tercih edilen markalar şu şekilde sıralanabilir:
- Toyota C-HR Hybrid: Düşük yakıt tüketimi ve çevreci motor teknolojisiyle öne çıkar
- Hyundai Kona Electric: Elektrikli motor seçeneğiyle uzun menzil sunar.
ÖTV muafiyetiyle alınan araçlar, ilk alım maliyetini düşürdüğü gibi düşük motor hacmi sayesinde yakıt tüketiminde de ekonomik avantaj sağlar. Ayrıca, bu araçların ikinci el piyasasında daha yüksek bir talebe sahip olması, uzun vadede kullanıcıya ek bir finansal fayda sunar.
İkinci El Araçlarda ÖTV Muafiyeti Var mı?
ÖTV muafiyeti yalnızca sıfır kilometre araçlar ile sınırlandırlandırılır. İkinci el araç alımında herhangi bir muafiyet bulunmaz. Çünkü ÖTV, sıfır kilometre araçların ilk satışı sırasında devlet tarafından tahsil edilir. Bu nedenle ikinci el piyasasında ÖTV muafiyeti uygulaması teknik olarak mümkün değildir. İkinci el bir araç satın alındığında alıcı zaten ÖTV’si ödenmiş bir aracı satın almış olur. Bu nedenle tekrar bir muafiyet sağlanmaz. Ayrıca Türk Vergi Kanunlarına göre ÖTV muafiyeti yalnızca sıfır araçlar için geçerlidir. Aracın ilk tescil işlemi sırasında uygulanır. Yasal olarak ikinci el araçlarda bu kapsamda herhangi bir düzenleme bulunmaz. ÖTV muafiyeti, engelli bireylerin ulaşımda kolaylık sağlaması amacıyla sulunur. Ancak bu avantaj, piyasa dengesini bozmamak adına yalnızca sıfır kilometre araçlarla sınırlandırılmıştır. İkinci el araçlarda bu düzenleme olmaması bu tür araçların fiyatlarının daha stabil kalmasını amaçlar.
Her ne kadar ikinci el araçlarda engelli araç ÖTV muafiyeti olmasa da engelliler ve aileleri için ikinci el piyasasında bazı avantajlar ve alternatifler söz konusudur İkinci el araçlar, sıfır kilometre araçlara göre genellikle daha düşük fiyatlarla satılır. Bu nedenle, ÖTV muafiyeti olmaksızın dahi, bütçeye uygun araç seçenekleri bulunabilir. Ayrıca bazı satıcılar, engelli ihtiyaçlarına uygun olarak donatılmış araçların satışını yapar. Bu tür araçlar, sıfır araç donanım maliyetine kıyasla daha uygun fiyatlarla sunulabilir.
İkinci el hafif ticari araçlar, geniş iç hacim ve düşük işletme maliyeti nedeniyle tercih edilebilir. Bu araçlar, aile kullanımı için de uygun seçenekler sunar. İkinci el araçların avantaj ve dezavantajları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:
Sıfır araç alımı, ÖTV muafiyeti avantajıyla ekonomik olarak caziptir ve alıcıya yeni araç sahibi olmanın konforunu sunar. İkinci el araç alımı ise daha düşük maliyetle geniş bir araç yelpazesine ulaşmayı sağlar. Ancak ÖTV avantajı olmadığından toplam maliyet, sıfır araç kadar ekonomik olmayabilir. Engelli bireyler için ikinci el araçlarda ÖTV muafiyeti bulunmaması, sıfır araç alımını daha cazip hale getirir. Ancak bütçe sınırlamaları nedeniyle ikinci el piyasası, özel ihtiyaçlara uygun araçların bulunabileceği bir seçenek olmaya devam eder. ÖTV muafiyeti engelliler ve aileleri için yalnızca ekonomik bir çözümün yanı sıra toplumda daha kapsayıcı bir yaşam standardı oluşturulmasına katkıda bulunur. Bu uygulama sayesinde engellilerin ulaşım özgürlüğü artarken yaşam kalitesi de yükselir.
Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.