Araçlardaki en önemli güvenlik donanımları arasında yer alan hava yastıkları, şiddetli çarpışma durumlarında ortaya çıkabilecek yaralanma ve can kaybını en aza indirmeyi amaçlar. Geçmişi 1950’li yıllara kadar uzanan hava yastığı teknolojileri, otomotiv sektöründeki gelişmelere paralel olarak ciddi ilerlemeler kaydetmiştir. Hava yastıkları, başlangıçta sürücü tarafından elle veya yarı otomatik olarak aktif hale getirilebilmekteydi. Günümüzde ise bu süreç tam otomasyona bağlanmıştır ve gelişmiş güvenlik teknolojileri ile beraber çalışır. Araç üzerindeki sensörlerden alınan sinyalleri eş zamanlı olarak uygulamaya geçiren hava yastığı sistemleri, olası bir kaza durumunda milisaniyeler içinde açılmaktadır. Peki SRS ne demek, SRS airbag nedir, hava yastığı nasıl çalışır, hava yastığı nasıl açılır?
SRS (Suplementary Restraint System) Nedir?
Suplementary Restraint System teknolojisinin kısaltması olan SRS, “İlave Sınırlama Sistemi” olarak bilinir. Temel anlamda bir hava yastığı sistemi olan SRS, geleneksel 3 noktalı emniyet sistemini hatırlatmak için de kullanılır. SRS’nin görevini yerine getirebilmesi için emniyet kemeri, emniyet kemeri gergi kontrol sistemi ve hava yastığının bir arada kullanılması şarttır. Üç noktalı emniyet sisteminden herhangi birinin arızalı, eksik veya kullanım dışı olması sistemin etkinliğini de ortadan kaldıracaktır. Bu nedenle hava yastığının tek başına işe yaramayacağı ve sadece emniyet kemeri ile birlikte etkinliğini koruyabileceği de akıldan çıkarılmamalıdır.
SRS Ne İşe Yarar?
Hava yastığı çalışma prensibi, genel olarak tüm araçlarda birbirine benzerlik gösterir. Emniyet kemerleri ile beraber çalışan SRS sistemi, sert bir çarpışma anında sürücünün göğsünün ve yüzünün direksiyona çarpmasını engeller. Yeni nesil araçlarda önde seyahat eden yolcunun da panele çarpmasını önlemek için SRS sistemi kullanılabilir. Tam güvenlik donanımı ile gelen bir araçta, yolcu ve sürücü hava yastıklarına ek olarak arka yolcular için hava yastıkları, diz ve baş hava yastıkları ve yandan gelen darbeleri sönümlemek için geliştirilen ek hava yastıkları da bulunabilir.
SRS Nasıl Çalışır?
Her ne kadar karmaşık gibi görünse de hava yastıklarının çalışma prensibi oldukça basittir. Araç karoseri üzerinde yer alan yerleşik sensörler, çarpışma anındaki hareketleri algılayarak hava yastığını tetikler. Hava yastığı mekanizması içerisinde yer alan ve patlayıcı yük içeren gaz modülü, sensörün verdiği ikaza milisaniyeler içinde karşılık vererek hava yastıklarının açılmasını sağlar. Yıllar içinde gelişen hava yastığı teknolojileri, çarpışmaya dahil olan kuvvetleri kolayca algılayabilir ve ihtiyaca en uygun basınçla hava yastıklarını şişirir.
SRS sisteminde hava yastıklarının çalışma aralığı ve dolum şiddeti, sürücünün ve yolcuların emniyet kemerlerini takmış oldukları varsayımına göre tasarlanır. Çarpışma anında vücudun nasıl hareket edeceği ve nasıl kontrol altına alınabileceği planlanır ve hava yastığı da bu doğrultuda görevini yerine getirir. Hava yastığı sistemi, momentumu kontrol eden emniyet kemerleriyle birlikte çalışacak şekilde tasarlandığı için "Tamamlayıcı Sınırlama Sistemi (SRS) olarak adlandırılır. Bu nedenle SRS sisteminin sadece emniyet kemeri ile beraber kullanılabilen bir güvenlik sistemi olduğu unutulmamalıdır.
SRS Neden Kullanılır?
SRS teknolojisi, özellikle 40 km/s'yi aşan hızlarda yaşanabilecek ciddi bir kaza durumuna karşı alınabilecek en etkili güvenlik önlemlerinden biridir. SRS sistemi kaza esnasında hava yastıklarını açmak ve emniyet kemerlerini sıkmak için geliştirilmiştir. Yeni nesil araçlarda kaza sonrası yangın ihtimalini en aza indirmek için yakıt pompası ve akü bağlantıları da anında devre dışı bırakılır. Ayrıca SRS hayat kurtarıcı bir güvenlik donanımı olduğu için araç her çalıştığında araç bilgisayarı da sistemin durumunu otomatik olarak kontrol eder.
SRS Işığı Neden Yanar?
SRS ışığı, gösterge paneli üzerindeki diğer uyarı ışıkları gibi araç her çalıştığında otomatik olarak yanıp sönebilir. Aracınızı çalıştırdığınızda lastikler, akü, fren, ABS ve motor sistemi gibi farklı parçalar otomatik olarak test edilir. İlk çalışma anında test edilen diğer bir donanım da SRS’dir. SRS sistemine sahip araçlarda hava yastıkları düzgün çalışıyorsa uyarı ışığı kısa bir süreliğine bir kez yanar ve ardından kendiliğinden söner. Hava yastıklarında, emniyet kemerinde veya ASR sisteminde bir arıza söz konusuysa SRS ışığı yanabilir.
SRS Işığını Nasıl Düzeltebilirim?
SRS sistemi, patlayıcı yük içeren bir gaz jeneratörü modülü ile bir arada gelir. Bu nedenle, hiçbir şekilde SRS modülü yerinden çıkarılmamalı veya kurcalanmamalıdır. Ayrıca SRS bağlantılarını ve tüplerini kontrol etmek için multimetre ya da osiloskop da kullanılmamalıdır. SRS sistemini kontrol etmek için üreticiler tarafından özel olarak geliştirilen test cihazları ve bağlantı anahtarları kullanılmalıdır. SRS ışığını düzeltmek için müdahale edilmemeli, mutlaka bu konuda uzman bir teknik servisten destek alınmalıdır.
SRS Arızası Nasıl Düzeltilir?
Hava yastığı sistemi düzgün bir şekilde çalışmazsa araç bilgisayarı Kısıtlayıcı Emniyet Sistemi (SRS) uyarı ışığını otomatik olarak açacaktır. Sistem beyninde, sensörlerde, bağlantı parçalarında, gaz modülünde veya emniyet kemerlerinde sorun bulunabilir. Teknik servis arızayı kontrol eder, gerekli parçaların onarımı veya değişimi ile SRS arızası giderilir.
Motor Kontrol İkaz Işığı Yanıyor, Bu Durum SRS Arızasıyla İlgili Olabilir mi?
Motor kontrol ikaz lambası sarı ve kırmızı renkte yanarak sürücüye motorla ilgili ikaz verir. Bu ışık sarı renkte yanıyorsa genellikle egzoz veya ateşleme sisteminde bir sorun olduğu anlamına gelir. Sarı uyarı ışığı sürüşe engel değildir, ancak yine de sorunun kaynağı tespit edilmeli ve arıza giderilmelidir. Motor kontrol ikaz lambası kırmızı renkte yanıyor ise ortada ciddi bir motor arızası söz konusudur. Araç en kısa sürede müsait bir yere çekilerek stop edilmeli ve teknik servis çağrılmalıdır. Genellikle kırmızı renkte yanan SRS ikaz lambası ise motor kontrol ikaz lambası ile karıştırılmamalıdır. Emniyet kemeri bağlı yolcu ve yuvarlak hava yastığı ile figüre edilen SRS ikaz lambası, motor ikaz lambasından ayrı olarak uyarı verecektir.
SRS Sistemi Nasıl Sıfırlanır?
SRS sistemini sıfırlama işlemi, aracın bilgisayar beynine harici bir yazılım ile ulaşarak yapılabilir. Manuel olarak SRS modülünden sıfırlama yapabilmek veya SRS modülünü devre dışı bırakarak ışığı söndürmek de teknik olarak mümkündür, ancak bu yöntemlerin hiçbiri doğru uygulamalar değildir. SRS sisteminde bir sorun olduğu zaman uyarı ışığı yanar ve sorun giderildiğinde de kendiliğinden söner.
Arabamın SRS Işığı Sürüş Esnasında Açılırsa Ne Yapmalıyım?
SRS ikaz lambası sürüş esnasında uyarı verirse korkuya kapılmanıza gerek yoktur, ancak olası bir kaza durumunda hava yastıklarının çalışmayabileceği de unutulmamalıdır. En kısa zamanda bir servise uğrayarak arızanın kaynağını öğrenebilir ve sorunu giderdikten sonra aracınızı güvenli bir şekilde kullanmaya devam edebilirsiniz.
Hava Yastıklarında Bir Sorun Olabileceğini Düşünüyorum, Sorun Olup Olmadığını Nasıl Anlarım?
Tek kullanımlık olarak tasarlanan hava yastıkları tamamen kapalı bir sistemdir. Dolayısıyla dışarıdan bakarak hava yastığında bir sorun olup olmadığını anlamak kolay değildir. Araçların rutin bakımlarında ABS ve hava yastığı gibi güvenlik donanımları da kontrol edilir. Genel anlamda hava yastığı sisteminde bir sorun olup olmadığını anlamak için SRS lambasını kontrol etmek yeterlidir. İkinci el bir araç alırken ise hava yastıklarının çalışıp çalışmadığını veya herhangi bir işlem görüp görmediğini öğrenmek için ekspertiz desteği almakta fayda vardır.