Hurda Belgeli Araç Trafiğe Çıkar mı?

Hurda belgeli araç trafiğe çıkar mı? Hurda belgesi alınmış bir araç, yasal olarak trafikte seyir hakkını kaybeder, dolayısıyla da trafiğe çıkamaz. Çünkü hurda belgesi, aracın ekonomik ömrünü tamamladığını, güvenli sürüş açısından risk taşıdığını ve artık karayollarında kullanılmasının uygun olmadığını resmî olarak gösterir. Bir başka deyişle, hurda statüsüne geçmiş araçlar yalnızca parçalanmak, geri dönüştürülmek veya hurda olarak satılmak amacıyla varlığını sürdürür.

Bununla beraber, hem trafik güvenliği hem de çevre yönetimi açısından önemlidir. Eski araçların trafiğe çıkması, hem kazalara hem de hava kirliliğine neden olabileceğinden, devlet tarafından sıkı şekilde denetlenir. Dolayısıyla hurda belgesi alınan araç, plaka sisteminden düşülür ve ruhsatı iptal edilir. Böylece aracın yeniden trafiğe dönmesinin önüne geçilir.

Diğer yandan bazı araç sahipleri, hurda belgeli araçlarını tamir ettirerek tekrar kullanmak isteyebilir. Ancak bu mümkün değildir, çünkü hurda statüsü resmî olarak aracın ömrünün sonlandığı anlamına gelir. Yalnızca hurda belgeli araç nedir sorusunun yanıtını doğru anlamak, sürecin mantığını kavramayı kolaylaştırır. Hurda belgeli bir aracı trafiğe çıkarmak, ciddi para cezalarıyla sonuçlanır ve araç trafikten men edilir. Aksi halde, araç sahibine maddi kayıplar doğurur.

Hurda Belgeli Araç Ne Demek?

“Hurda belgeli araç ne demek?” sorusuna yanıt olarak; tamiri ekonomik açıdan mümkün olmayan veya kullanım ömrünü tamamlamış araçların hurda kapsamına alınmasıdır. Gerekli süre içinde araç sahibine verilen belgeye “hurda belgesi” denir. Belge, aracın tamamen sistemden düşüldüğünü, yani ruhsat ve plaka bilgilerinin iptal edildiğini gösterir.

Hurda statüsündeki araçlar artık yalnızca parça olarak kullanılabilir veya geri dönüşüme gönderilebilir. Dolayısıyla hurda araçlar, onarılarak yeniden trafikte kullanılmaz. Aracın motoru, şasisi veya diğer temel aksamları ağır hasar gördüyse, onarımı yasal olarak da teknik olarak da uygun görülmez. Böyle bir durum, trafikte can ile mal güvenliğini korumak için getirilmiş bir zorunluluktur.

Hurda belgeli araç, çoğu zaman kaza, sel, yangın ya da yaşlılık nedeniyle kullanılamaz hale gelir. Yine burada da araç sahibi isterse devletin belirlediği programlar kapsamında aracını teslim ederek belirli bir ücret alabilir. Uygulama, özellikle çevre dostu ulaşımı teşvik etmek amacıyla geliştirilmiştir.

Eski araçların trafikten çekilmesi, hava kalitesinin artmasına ve yakıt tasarrufuna katkı sağlar. Bazı oto servis işletmeleri, hurda statüsündeki araçların kullanılabilir parçalarını geri kazanarak yeniden ekonomiye kazandırır. Ancak parçalar, sadece belirli standartları karşılıyorsa kullanılabilir. Aksi halde hurdaya ayrılmış araçların parçalarının bile trafiğe çıkması sakıncalıdır.

Hurda Belgesi Nasıl Alınır?

Hurda belgesi nasıl alınır?” sorusunun yanıtı şu şekildedir: Öncelikle araç sahibinin, ruhsat, kimlik ve plaka bilgileriyle birlikte bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurması gerekir. Araç üzerindeki vergi, ceza ya da haciz gibi borçlar ödenmeden hurda belgesi düzenlenemez. Başvuru sonrasında, araç plakasının emniyet birimlerine iade edilmesi ve lisanslı geri dönüşüm merkezlerinden biriyle randevu alınması gerekir. Hurda belgesi, başvuru tarihinden itibaren genellikle 3 ila 5 iş günü içinde düzenlenir.  Belge ise-Devlet sisteminde görüntülenebilir.

Gerekli belgeler tamamlandığında araç, lisanslı bir geri dönüşüm tesisine veya Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu’nun (MKE) belirlediği hurda merkezlerine teslim edilir. Teslim işlemi sonrası araç plaka sisteminden düşülür, ruhsat iptal edilir ve araç için hurda belgesi düzenlenir. Belge, aracın artık trafiğe çıkamayacağını resmî olarak beyan eder. Ayrıca bazı dönemlerde devletin hurda teşvik kampanyaları da olur; söz konusu kampanyalar kapsamında eski aracını hurdaya veren vatandaşlara yeni araç alımlarında indirim veya nakit destek sağlanır.

Hurda belgesi sürecinde dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta, işlemlerin yalnızca yetkili merkezlerde yapılmasıdır. Resmî olmayan yollarla hurda belgesi düzenlemek, hem hukuken geçersiz sayılır hem de araç sahibi için ciddi cezalar doğurur. Dolayısıyla işlemler mutlaka kayıtlı geri dönüşüm tesislerinde yapılmalıdır.

Belge alındıktan sonra araç sistemden tamamen silindiği için yeniden trafiğe döndürülmesi mümkün değildir. Bu aşamadan sonra araç tamamen geri dönüşüme girer, bazı parçalar ayrıştırılır ve çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilir. Yani süreç çevresel bir sorumluluk anlamı da taşır. Bununla birlikte hurda belgesi, hem ülke ekonomisine katkı sağlar hem de çevre bilincinin gelişmesine destek olur.

Hurda belgesi alınmadan önce araçlar, teslim edilecek merkezde ön incelemeye tabi tutulur. Burada aracın motor ile şasi numarası, sigorta kayıtlarıyla eşleştirilir. Eğer araç geçmişte bir sigorta dosyasında “pert” olarak yer aldıysa, sigorta şirketiyle bilgi paylaşımı yapılır. Dolayısıyla aynı aracın hem sigorta hasar dosyası hem de hurda belgesi üzerinden ikinci kez işlem görmesi engellenir. Ayrıca hurda belgesi düzenlendikten sonra sistem otomatik olarak noter kayıtlarına işlenir ve aracın satış ya da devir işlemi tamamen kapanır. MKE tarafından kabul edilen araçlarda, araç içindeki çevreye zararlı atıkların (akü, motor yağı, soğutucu sıvı vb.) bertarafı da ayrı bir protokol kapsamında yapılır.

Hurda Belgeli Araçların Özellikleri

Hurda belgeli araçlar, trafiğe çıkma hakkını tamamen kaybetmiş, ekonomik ömrünü doldurmuş araçlardır. Hurda araçlar genellikle ağır kazalar, yangın, su baskını veya teknik arızalar sonucu kullanılamaz hale gelir. Artık güvenli sürüşe elverişli olmadıkları için ruhsatları iptal edilir ve sadece geri dönüşüm veya parça temini amacıyla değerlendirilir. Hurda araçların özellikleri, onları sıradan hasarlı araçlardan ayırır. Çünkü hurda statüsüne geçen bir araç, resmî kayıt açısından da sistemden çıkarılmış olur. Hurda araçların başlıca özellikleri ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Aracın plaka ile ruhsat bilgileri sistemden silinir, tekrar trafiğe dönmesi mümkün olmaz.
• Kasko ile trafik sigortaları otomatik olarak iptal edilir.
• Araç artık karayolu kullanımına kapalı olduğundan periyodik muayene gerekmez.
• Motorlu taşıtlar vergisi (MTV) hurda belgesiyle birlikte sistemden düşer.
• Çalışır durumdaki parçalar, standartlara uygunsa ikinci el yedek parça piyasasına kazandırılır.
• Gövde, metal ile plastik aksamlar çevre dostu yöntemlerle geri dönüştürülür.
• Hurda indirimi veya yeni araç alım teşviklerinde kullanılabilir.
• Araç, artık sürüş değeri taşımadığı için yalnızca parça veya metal bedeli üzerinden değerlendirilir.
• Şasi, motor bloğu veya taşıyıcı aksam ciddi hasar almıştır.
• Noter sisteminde “hurda” ibaresiyle kayıtlı kalır ve alım satım işlemi yapılamaz.
• Hurda belgeli bir aracın karayoluna çıkması durumunda araç men edilir, cezai işlem uygulanır.
• Bazı araç severler hurda araçları sergi, dekorasyon veya koleksiyon amacıyla saklar.
• Hurda araçların geri dönüşümü, kaynak israfını ve çevre kirliliğini azaltır.
• Hurda statüsü, yalnızca yetkili kurumların düzenlediği belgelerle geçerlilik kazanır.

Hurda belgeli araçlar yalnızca metal değeri, yedek parça kullanımı veya geri dönüşüm amacıyla anlam taşır. Hurda araçları yeniden trafiğe çıkarmaya çalışmak hem yasal değildir hem de güvenlik açısından büyük risk oluşturur. Dolayısıyla elinizde böyle bir araç varsa, en doğru adım onu geri dönüşüm merkezine teslim etmek ya da yasal yollarla parçalarını değerlendirmektir. Böylece hem çevreye katkı sağlanır hem de ekonomik bir kazanç elde edilebilir.

Hurda Belgeli Araçla Trafiğe Çıkmanın Cezası

Hurda belgeli bir araçla trafiğe çıkmak yasal olarak kesinlikle yasaktır. Böylesi bir durum, hem Karayolları Trafik Kanunu hem de Araç Muayene Yönetmeliği kapsamında açıkça belirtilmiştir. Hurda belgesi, aracın karayolu kullanımı için uygun olmadığını gösteren resmî bir kayıttır.

Araç, sistemde “trafikten kalıcı olarak çekilmiş” statüsünde olduğu için tespit edildiği anda bağlanır ve trafikten men edilir. Sürücüye, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 30. maddesi gereğince idari para cezası uygulanır. Söz konusu cezanın tutarı her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenir. Ayrıca araç, çekiciyle yediemin otoparkına alınır ve sahibinden taşıma ile otopark ücretleri de tahsil edilir.

Teknik açıdan hurda belgeli bir aracın trafiğe çıkması, yasal olduğu kadar, mekanik olarak da risklidir. Çünkü hurda statüsündeki araçların motoru, fren sistemi, direksiyon mekanizması veya şasisi genellikle ağır hasarlıdır. Dolayısıyla sürüş sırasında ciddi kazalara yol açabilir. Hukuken ise hurda araçlar “trafik güvenliğini tehlikeye sokmak” suçuna neden olabilir.

Eğer hurda belgeli araç bir kazaya karışırsa, sigorta poliçesi geçersiz sayılır; hasar, tamamen araç sahibinin sorumluluğunda kalır. Üstelik böyle bir durum, Türk Ceza Kanunu’nun 179. maddesi uyarınca “trafik güvenliğini tehlikeye atma” suçundan hapis cezasına kadar uzanabilir. Araçta hurda statüsüne rağmen sahte plaka veya sahte ruhsat kullanılması halinde, olay “resmî evrakta sahtecilik” kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla hurda belgeli araçla trafiğe çıkmak, idari ihlale sebep olduğu kadar, ceza hukuku bakımından da ciddi sonuçlar doğurur.

İşin özün, hurda belgeli bir aracın trafiğe çıkarılması asla önerilmez. Eğer elinizde böyle bir araç varsa, onu onarmaya çalışmak yerine parçalarını geri dönüşüme kazandırabilir ya da yeni bir araba al seçeneğini düşünebilirsiniz.

Hurda Belgeli Araçlarla Ne Yapılabilir?

Hurda belgeli araçlar; geri dönüşüm, yedek parça satışı veya hurda teşviki kapsamında değerlendirilebilir. Hurda belgesine sahip araçlarla yapılabilecek işlemler sınırlıdır, ancak doğru adımlar atıldığında hem çevreye hem de ekonomiye katkı sağlanabilir. Hurda araçlar trafikte kullanılmasa da geri dönüşüm değeri taşır. Aynı şekilde araç sahipleri, hurda durumuna geçmiş taşıtlarını tamamen kayıp olarak görmemelidir.

En yaygın seçenek, aracın lisanslı geri dönüşüm tesislerine teslim edilmesidir. Tesislerdeki araçlar çevreye zarar vermeden sökülür, kullanılabilir parçalar ayrıştırılır ve kalan metal aksam eritilerek sanayiye yeniden kazandırılır. Motor, lastik, akü ile elektronik bileşenler bile geri dönüşüm sürecinde yeniden değerlendirilebilir. Böylece hem atık miktarı azalır hem de yeni ham madde ihtiyacı düşer.

Diğer bir seçenek, aracın kullanılabilir parçalarının değerlendirilmesidir. Hurda belgeli araçlar arasında bazı modeller, özellikle nadir bulunan yedek parçalarıyla ekonomik değer taşır. Böyle bir durumda yetkili oto servis veya yedek parça firmaları, aracın çalışır durumdaki parçalarını ikinci el olarak satın alabilir. Aracın tamamını değil, yalnızca belirli parçalarını satmak bile önemli bir kazanç sağlayabilir.

Bazı araç sahipleri hurda belgeli araçlarını restore ederek sanayi müzelerinde sergilemek, film-dizi çekimlerinde dekor olarak kullanmak ya da koleksiyon amacıyla saklamak isteyebilir. Bununla birlikte, aracın trafiğe çıkmasını gerektirmediği için yasal açıdan mümkün olabilir. Ancak aracın herhangi bir şekilde tekrar karayoluna çıkarılması, cezai işleme neden olur.

Hurda araçların ekonomiye olan katkısı sanıldığından çok daha fazladır. Türkiye’de yıllık ortalama 250 bin araç hurda statüsüne ayrılmakta ve hurda araçların geri dönüştürülen parçaları, otomotiv sanayisine yeniden kazandırılabilir. İthal hammadde ihtiyacını azaltır ve ülke içi üretimi destekler. Özellikle metal geri dönüşümü, demir-çelik sektöründe önemli bir hammadde kaynağı oluşturur. Ayrıca çevreye zarar vermeden yapılan geri dönüşüm işlemleri karbon ayak izini azaltır. Hurda araçlardan elde edilen plastik, cam, kauçuk gibi materyaller de yeniden işlenerek farklı sektörlerde kullanılır.

Hurda belgeli araç sahipleri için devlet zaman zaman teşvik ve destek programları da uygular. Teşvik programları, çevreci araçların teşvik edilmesini ve eski araçların trafikten çekilmesini amaçlar. Özellikle elektrikli veya düşük emisyonlu araç alımlarında hurda teşvikiyle önemli indirimler yapılabilir. Bazı sigorta şirketleri de hurda statüsüne alınan araçlar için özel geri ödeme planları veya indirimli kasko fırsatları sunar. Bunun yanında, lisanslı geri dönüşüm tesisleriyle iş birliği yapan vatandaşlar vergi avantajlarından da yararlanabilir.

Günümüzde hurda belgeli araçların yönetimi artık dijital sistemlerle çok daha şeffaf biçimde yürütülür. e-Devlet ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) entegrasyonu sayesinde araç sahipleri hurda sürecini çevrim içi olarak takip edebilir. Ayrıca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın oluşturduğu ulusal geri dönüşüm veri tabanı sayesinde her hurda aracın söküm, parçalama vey geri dönüşüm aşamaları kayıt altına alınır.

Dijital denetim sistemi, sahte hurda belgelerinin önüne geçerken aynı zamanda çevresel raporlamayı da kolaylaştırır. Bazı lisanslı tesislerde yapay zekâ destekli sınıflandırma sistemleri kullanılarak araçların geri kazanılabilir parçaları otomatik olarak ayrıştırılır.

Hurda Belgeli Araç Alım Satımı

Hurda belgeli araçların alım satımı, sanıldığının aksine tamamen yasak değildir; ancak belirli sınırlar içinde yapılabilir. Hurda araçlar, artık trafiğe çıkamayacak durumda oldukları için yalnızca parça veya geri dönüşüm amacıyla satılabilir. Yani tescil kaydı silinmiş bir aracı noter üzerinden devretmek mümkün değildir. Alım satım işlemi genellikle hurdacı, sanayi işletmesi veya lisanslı geri dönüşüm tesisi arasında fatura veya teslim tutanağıyla gerçekleşir.

Bazı bireyler, hurda belgeli araçları yedek parça kaynağı olarak satın alır. Özellikle motor, kaporta, iç trim ile elektronik aksam parçaları birçok tamirci veya oto servis tarafından değerlidir. Bu tür alımlar yasal olmakla birlikte, parçaların satışı ile kullanımı belirli denetimlere tabidir. Yani hurda araçlar bütünüyle kullanılmasa da, işlevsel parçaları farklı araçlara hayat verebilir.

Alım satım sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli konu, aracın hurda statüsünün değiştirilemeyeceğidir. Her ne kadar bazı kişiler onarım sonrası aracı tekrar trafiğe çıkarmak istese de, mevzuat buna kesinlikle izin vermez. Böyle girişimler cezai yaptırımlarla sonuçlanabilir. Dolayısıyla hurda belgeli araçlarla yapılan ticaret yalnızca yedek parça ile geri dönüşüm sınırında kalmalıdır.

Hurda belgeli araçlar, otomotiv sektöründe geri dönüşümün en önemli halkalarından biridir. Özellikle, kullanım ömrünü tamamladıktan sonra yeniden trafiğe kazandırılmak yerine parça veya ham madde olarak değerlendirilir. Ayrıca hurda belgeli araçlarla ilgili düzenlemeler sayesinde trafik güvenliği korunur ve yasa dışı araç kullanımlarının önüne geçilir.

Araç sahiplerinin süreci doğru yönetmesi, ileride karşılaşabilecekleri yasal sorunların önüne geçer. Geri dönüşüm tesisleri ile çalışmak, resmi belgeleri eksiksiz düzenlemek ve aracın hurda statüsünü korumak son derece önemlidir. Bununla birlikte ülke ekonomisine katkı sağlar ve doğal kaynakların verimli kullanılmasını da destekler.

Eğer yeni bir araç satın almayı planlıyorsanız, güvenilir ve şeffaf hizmet sunan markaları tercih etmelisiniz. Borusan Next, yenilenmiş araç seçenekleriyle hurda statüsündeki aracınızı modern, güvenli bir otomobille değiştirmeniz için ideal bir alternatiftir. Aracınızı elden çıkardıktan sonra, Borusan Next’in sunduğu garanti destekli ikinci el modellerine göz atabilir, gönül rahatlığıyla yeni bir başlangıç yapabilirsiniz.

Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.