Gidon Ne Demek? Motosiklet Gidonu Çeşitleri Nelerdir?

Motosikletlerin en önemli parçalarından biri olan gidon, iki teker üzerinde hakimiyet kurmaya yardımcı olan bir yönlendiricidir. Araçlarda bulunan direksiyon ile benzer göreve sahip olan gidon parçası, aracı yönlendirir ve motosikletin dengede kalmasını sağlar. Kullanıcılar motosiklet üzerine çıkarken ilk olarak gidondan destek alır. Destek, kontrol ve yönlendirme özelliklerini bir arada sunan gidon ile sürüş esnasında sağa ve sola manevra yapılabilir. Sürücünün motosikleti dilediği şekilde yönetmesine olanak tanıyan gidon, farklı tasarım ve özelliklere sahip olabilir. Alternatif gidon türleri sayesinde yol koşullarına ve sürüş stiline uygun kullanım elde edilebilir. Konfor, güvenlik ve kontrol açısından önemli bir parça olan gidon çubuğu, sürücüyü hem fiziksel hem de mekanik olarak motosikletle bütünleştirir. Motosiklet gidonu nedir, motosiklet gidonu nasıl kullanılır ve çeşitleri nelerdir?

Gidon Ne Demek? Gidon Yapısı ve Teknik Özellikleri

“Gidon ne demek?” sorusu, motosiklete yeni başlayanların en çok merak ettiği konular arasında yer alır. Çelik, karbon fiber veya alüminyum gibi hafif ve dayanıklı malzemelerden üretilen gidon, ön tekerin bağlı olduğu maşa ile şasi arasına konumlandırılır. İçi boş bir boruyu andıran gidon çubuğu, düz veya asimetrik şekilde tasarlanır. Motosikletle bağlantıyı sağlayan gidonun orta kısmı temel kaldıraç noktasıdır. Kıvrımlar, tutma yerleri ve uç bölümleri de gidonun yönlendirme hatlarını oluşturur. Gidon borusunun kalınlığı 7/8 inç, 1 inç ya da 1¼ inç gibi çeşitli ölçülerde olabilir. Borunun ölçüleri ve ağırlığı, yönlendirme ve kaldıraç etkisi üzerinde büyük rol oynar. Gidonun yükseklik seviyesi ise sürüş stilini ve konforunu doğrudan etkiler.

Sürüş stilini belirlemeye yardımcı olan gidon geometrisi, motosikletin yapısına en uygun şekilde ayarlanır. Gidonu alttan ve üstten kavrayan kelepçe sistemi, boruyu üst çatal ile birlikte şasiye bağlar. Hareketli kelepçe sistemi, gidonu kolaylıkla ayarlamaya olanak tanır. Bu sayede sürücüler kendi boylarına ve kol uzunluklarına en uygun şekilde sürüş konumunu ayarlayabilir. Güvenli sürüş için gidonun en doğru şekilde ayarlanması ve sabitlenmesi önemlidir. İdeal seviyenin altında kalan gidon yüksekliği sürüş pozisyonunu etkileyerek konforsuz bir kullanıma neden olabilir. Çok yükseğe konumlandırılan bir gidon ise motosikleti yönlendirmeyi zorlaştırabilir. Gidonun konumu kadar genişliği de önemlidir. Motosikletin modeline göre ayarlanan gidon, kullanım konforunu da bir üst noktaya taşır.

Yönlendiricinin kalınlığı ve malzeme kalitesi ise titreşim sönümleme noktasında önemli bir rol üstlenir. Borunun kalınlığı ve direnci arttıkça yoldan gelen titreşimler daha etkili şekilde sönümlenebilir. Motosiklet yönlendiricileri genellikle çelik, alüminyum ve karbon fiber gibi metallerden üretilir. Alüminyum malzeme, ağırlık ve esneklik arasında bir denge sağlarken çelik malzeme de üst düzey dayanıklılık anlamına gelir. Motorun genel ağırlığını düşürmeye yardımcı olan karbon fiber gidonlar ise rijit yapısı sayesinde dengeli bir sürüş sunar. Korozyon koruması sağlayan yüzey kaplamaları da gidonu çevresel koşullara karşı daha dayanıklı hale getirir. Gidon kaplamaları veya boyaları motosikletin genel stiline uygun olarak farklılık gösterebilir. Yansıtıcı parçalarla donatılan kaplamalar gece görünürlüğünü yükseltmeye yardımcı olur.

Motosiklet Gidon Çeşitleri

Motosikletin modeline, markasına ve türüne uygun olarak tasarlanan çok sayıda gidon çeşidi vardır. Motosikletin sürüş stiline göre tasarlanan drag, ape, cruiser ve tracker barlar en çok tercih edilen gidon çeşitleri arasında gösterilebilir. Alçak seviyede ve düz yapıda tasarlanan drag barlar, genellikle sokak motosikletlerinde yaygın olarak kullanılır. Ape bar olarak da bilinen askı tip gidonlar, chopper modellerinin olmazsa olmazıdır. Sürücünün omuz hizasının üzerine çıkan yüksek gidonlar, chopper motosikletlerin sürüş karakterini oluşturma noktasında önemli bir role sahiptir. Tracker ve scrambler barlar, motosikletin retro stilini ön plana çıkarır. Sportif motosiklet gidon çeşitleri arasında yer alan klipsli barlar da aerodinamik duruş için özel olarak tasarlanır. Süper spor motosiklet modellerinin sürüş dinamiği gereği gidonu da çapraz yönde ve aşağı doğru eğimlidir. Asimetrik bar yapısı sayesinde sürücü öne doğru kapandığında gidona kolayca hükmedebilir.

Enduro ve cross motosiklet modellerinde yer verilen düz gidonlar üst düzey hareket hakimiyeti sunar. Macera kullanımları için üretilen motosiklet çeşitleri engebeli arazide ve toprak yollarda ilerlerken sürücünün işini kolaylaştırır. Kötü yol koşullarında sürüş yaparken ise motor dengesi sürekli bozulur. Mx veya enduro gidonlar sayesinde hızlı ve etkili manevralar yapmak ve yol koşullarına kolayca adapte olmak mümkün olur. Sürücü hem oturarak hem de ayakta sürüş pozisyonunda düz gidonun avantajlarından yararlanabilir. Uzun yolculuklar için geliştirilen touring gidonlar ise ergonomik kıvrımları ile kolun ideal açıda tutulmasını kolaylaştırır. Bileklere fazla yük bindirmeden optimum açıyla sürüş ve yönlendirme yapılabilir. Gidon üzerinde yer alan hız sabitleme benzeri özellikler de daha az eforla motosikleti sürmeye destek olur.

Motosiklet gidonu motosikletin yapısına ve özelliklerine göre sonradan da ayarlanabilir. Yükseltme aparatı olarak da bilinen ek parçalarla gidon yüksekliği yukarıya alınabilir. Ayarlanabilir modüler gidonlar sayesinde kişinin kol uzunluğuna ve boyuna en uygun açıda sürüş sağlanabilir. Sürücüler gidonu performans veya görünüm için de modifiye edebilir. Alçak gidon çeşitleri motosiklete sportif bir görünüm katarken yüksek gidon da motosiklete klasik bir tarz kazandırır. Gidon ile şasinin tasarımsal uyumu da oldukça önemlidir. Gidonun açısı sağ ve sol yönde tam dönüşe izin vermeli, gidon takoza kadar rahatlıkla hareket edebilmelidir. Ayrıca kalıcı kurulum gerçekleştirmeden önce ufak test sürüşleri de yapılabilir. Bu sayede gidonun konforunu ve sürüş tarzı üzerindeki etkilerini anlamak kolaylaşır.

Gidonun Sürüş Dinamiklerine Etkisi

Ana yönlendirme parçası olan gidonun sürüş dinamiği üzerindeki etkisi oldukça büyüktür. Bar genişliği, yüksekliği ve ağırlığı direksiyon tepkilerini doğrudan etkiler. Bar genişliği arttıkça kaldıraç etkisi ve yönlendirme gücü artar. Geniş gidonlarla esnek şekilde hareket etmek, sert hareketlerle arka tekeri dengelemek kolaylaşır. Cross ve enduro motosiklet modelleri için ideal olan geniş gidon denge ve hareket özgürlüğünü daha iyi hale getirir. Dar gidon yapısı ise çevikliği artırır, ancak kaldıraç etkisini kısıtlar. Dar yapıdaki bar, aksiyona anında tepki verir ve ufak hareketlerle motosiklete kolayca yön vermek mümkün olur. Super Sport motosiklet modellerinde sıklıkla yer verilen dar gidon, yüksek hızlarda aerodinamiği korur. Motoru kontrol etmek ve manevra yapmak daha güvenli hale gelir.

Gidon ayarı konfor ve yorgunluk ile de doğrudan ilgilidir. Motosiklet ile uyumsuz olan veya kötü ayarlanmış bir gidon; kol, bilek, omuz ve sırt üzerinde ağrılara yol açabilir. Sele yüksekliğine ve şasinin ergonomisine uygun olarak ayarlanan bir bar ise sürüş konforunu önemli ölçüde yükseltir. Uzun yolculuklar için ideal olan dik bar yapısı, dik oturma konumu ile birlikte sırttaki gerginliği de azaltır. Kısa ve eğimli tasarıma sahip olan spor gidonlar ise yola odaklanmayı artırsa da belli bir süre sonra vücudun yorulmasına neden olabilir. Hanger bar olarak bilinen yüksek yapılı gidonlar da seyahatlerde tıpkı kısa gidonlarda olduğu gibi sürüş konforunu olumsuz yönde etkileyebilir.

Barın açısı vücut pozisyonunu belirlediği için sürüş dinamiğini de doğrudan etkiler. Gidonun konumu sürücünün boyuna ve uzuvlarına tam uyumlu olmalıdır. Virajları güvenli ve akıcı şekilde dönebilmek için doğal vücut hareketlerinden yararlanabilmek oldukça önemlidir. Yönlendirme barının konumundan bağımsız olarak motorun ağırlık merkezinin aşağıda kalması da hem sürücünün yere basmasını kolaylaştırır hem de daha dengeli bir kullanım sağlar. Gidonun sürüş dinamikleri üzerine olan bir diğer etkisi de titreşim seviyesidir. Gidonun ağırlığı ve malzeme kalitesi arttıkça bar üzerine yansıyan titreşim de azalır. Özellikle tek silindirli motosikletlerde titreşim oldukça fazladır. Gidonu motorun yapısına uygun olarak seçmek ve özel elciklerle desteklemek ise titreşim seviyesini azaltarak konforu yükseltir.

Gidon Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Gidon seçerken göz önünde bulundurulması gereken en önemli şey ergonomidir. Gidon kolunuza ve sürüş pozisyonunuza uyumlu olmalıdır. Oturuş pozisyonundayken yönlendirme barını sağa ve sola doğru kolaylıkla çevirebilmek gerekir. Yönlendirme barının görüşü etkilememesine ve bar üzerindeki donanımlar ile uyumlu olmasına da dikkat edilmelidir. Sürücü gidonu ileriye doğru iterken veya geriye doğru çekerken zorluk yaşıyorsa gidonun konumunda sorun var demektir. Hatalı gidon konumu sürüşü kısıtladığı gibi bel ve omuzda da ağrılara yol açabilir. Motosiklet üreticileri genellikle gidonu motosiklet ile tam uyumlu olarak tasarlar. Ancak, sürücünün stiline ve boyuna göre bazı uyumsuzluklar ortaya çıkabilir. Bu tür durumlar için harici eklemeler ile gidon yükseltmesi ya da gidon değişimi yapılabilir.

Gidon seçimi kişisel bir tercih olduğu için sürücüye motorunu modifiye etme olanağı sunar. Bar seçimine bağlı olarak konfor, ergonomi ve görsellik anlamında büyük farklar ortaya çıkabilir. Krom kaplamalı yönlendirme barları motosiklete klasik bir stil kazandırır. Toz boya ile işlenen mat kaplamalar ise motora daha agresif ve retro bir görünüm ekler. Özellikle cafe racer ve bobber olarak tasarlanan motosikletlerde gidonun stili oldukça önemlidir. Bu tür proje motosikletlerinde özel yapım gidonlar da kullanılabilir. Z çatal formunda tasarlanan uzun barlar, motorun heybetini ön plana çıkarır. Dümdüz formda tasarlanan boru tipi gidonlar ise estetik ve yol tutuşu arasında ideal bir denge oluşturur.

Gidon seçiminde dikkat edilmesi gereken diğer hususlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yönlendirmenin sorunsuz, doğal ve vücut hareketleri ile uyumlu olması son derece önemlidir.
• Bar seçiminde önce güvenlik sonra görünüm ilkesi akıldan çıkarılmamalıdır.
• Hatalı yönlendirme çubuğunun yorgunluğa ve kontrol kaybına neden olabileceği unutulmamalıdır.
• Montaj işleminden sonra tüm civatalar ve bağlantı noktaları kontrol edilmelidir.
• Gidon uç noktalarının ideal açıda konumlandırılması bilek konforunu artırır.
• İdeal bir denge için gidon genişliği omuz genişliği ile aynı olmalıdır.
• Dönüş sertliği ve açıları viraj almayı kolaylaştıracak şekilde optimize edilmelidir.
• Esneme ya da çatlama yapabilecek kalitesiz parçalardan ve aksesuarlardan uzak durulmalıdır.
• Gidon değişiminden sonra aynalar da ideal sürüş konumuna uyumlu olacak şekilde ayarlanmalıdır.

Motosiklet Gidonu Ne İşe Yarar?

Motosiklet gidonunun temel fonksiyonu yönlendirme ve dengedir. Yön kontrolünden sorumlu olan gidon, motosikletin dönüş açısını ve yönünü ayarlar. Gidon üzerine binen itme veya çekme etkisine göre motosiklet sağa veya sola doğru hareket eder. Viraja girmeden önce motosiklet üzerinde en doğru konumu almak ardından da gidonu çekmek veya itmek yeterlidir. Motosiklet otomobilden farklı olarak iki tekerleğe sahip olduğu için hassas ve dengeli bir yönlendirme merkezine ihtiyaç duyar. Motosikletlerin ağırlık merkezi motor bloğu ve şasi üzerinden ayarlanır. Direksiyon görevi üstlenen gidon da bu dengenin korunmasını sağlayan ana yönlendiricidir. Ayrıca şasinin dengeli olması gidonun daha rahat ve güvenli şekilde kullanılabilmesine olanak tanır.

Güvenlik ve sürüş kontrolü de gidonun temel işlevleri arasında gösterilebilir. Motor üstüne doğal şekilde oturmak ve yönlendirme barını bu konumdayken tutmak stabil bir sürüşü de beraberinde getirir. Gidonu düzgün şekilde tutmak fren mesafesini dahi etkiler. Fren maneti güçlü bir şekilde sıkıldığında durma mesafesi de gözle görülür oranda kısalır. Organik bir gidon tutuşu kaçış manevralarının ustalıkla uygulanabilmesine olanak tanır. Acil durumlarda hem etkili frenleme hem de sert manevralar yaparak kaçış sağlayabilmek kolaylaşır. Doğru şekilde hizalanan ve dengede duran bir gidon yol tutuşunu da artırır. Ufak kontra hareketleri ile motosikletin ağırlık merkezini değiştirmek ve motoru yönlendirmek sıradan bir iş haline gelir. Kaliteli bir gidon yüksek hızlarda yolculuk yaparken kola yansıyan titreşimleri azaltır ve daha konforlu bir sürüş sunar.

Motosiklet gidonunun bir diğer temel işlevi de gaz, fren, debriyaj ve sinyal kollarını üzerinde taşımasıdır. Vites değişimini sağlayan debriyaj kolu gidonun sol ucuna eklenir. İdeal sürüş konumunda ilerlerken debriyajı sıkarak vites değişimleri manuel olarak ayarlanabilir. Yönlendirme barının uçlarına eklenen elcikler ise gidona tutunmayı kolaylaştırır. Sağ elciğe ekli olan gaz kolu bilek hareketleri ile açılıp kapatılabilir. Motosiklet üzerindeki en önemli güvenlik donanımı olan ön fren ise sağ elcik üzerinde bulunan fren kolu yardımıyla sıkılır. Aydınlatma, dikiz aynaları, selektör, korna, motor çalıştırma butonu ve sinyal gibi önemli parçalar da gidon üzerinde yer alır. Oturuş pozisyonuna göre ayarlanan bu ekipmanları kullanarak konforlu ve güvenli bir sürüş sağlanabilir.

Motosiklet Gidonu Nasıl Çalışır?

Motosiklet gidonu üçlü kelepçe sisteminin yardımıyla ön çatallara bağlanır. Yönlendirme barı üzerine uygulanan itme veya çekme etkisi ön tekerin konumunu değiştirerek motosikleti sağa veya sola doğru çevirir. Sürücü sağa gitmek istediğinde kolu hafifçe sağa, sola doğru gitmek istediğinde de hafifçe sola doğru yönlendirir. Özellikle yüksek hızlarda gidona ufak bir hareket aktarmak dahi motosiklet yönünün değişmesini sağlar. Motosiklet gidonu, kontra hareketi olarak da bilinen ters hareketle de yönlendirilebilir. İleri bir sürüş tekniği olan kontra stili, motorun ağırlık merkezini kaydırarak gövde açısının değiştirilmesine olanak tanır. Sert virajlarda yol alırken ya da ani kaçış manevrası yaparken gidonu bu şekilde yönlendirmek sürücüye büyük avantaj sağlar.

Gidon üzerine uygulanan tork, viraj giriş hassasiyetini de belirler. Gidon çubuğunda ani hareketler yapmak motosikletin sağa ve sola doğru salınmasına neden olur. Ayrıca gidon, lastik ile yol arasındaki titreşimi ve hareketleri sürücüye anlık olarak bildirir. Lastiğin çapına, amortisör modeline ve yol koşullarına bağlı olarak titreşim seviyesi değişebilir. Gidon üzerindeki güçsüzlükler çekiş kaybı sonucu oluşabilir. Aşırı titreşim durumu, motorda ya da mekanik parçalarda oluşan bir dengesizlikten kaynaklanabilir. Amortisör tarafından iletilen titreşimler ise gidonun tasarımı ve elcikler yardımıyla sönümlenir.

BMW, Yamaha, Honda, Kawasaki, Triumph ve KTM gibi en iyi motor markaları gidon üzerinde çok sayıda işlevsel özelliğe de yer verir. Hız sabitleme fonksiyonu sayesinde seyahat esnasında hızı belli bir seviyede tutmak ve sağ bileği gaz üzerinden çekmek mümkün olur. Gidon üstüne eklenen yol bilgisayarı butonları ile akıllı cep telefonuna erişim ve navigasyon detaylarını takip etmek de çok daha güvenli hale gelir. Yeni nesil scooter ve tur motosikletlerinde bulunan cam yükseklik ayarı ise gidon çubuğu üzerindeki düğmelerden rahatlıkla değiştirilebilir.

Siz de ihtiyacınıza en uygun ikinci el motosiklet modelleri için Borusan Next ayrıcalıklarından yararlanabilir, geniş ürün yelpazesi içinden seçiminizi kolayca yapabilirsiniz.

Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.