CDTI Motor Nedir? Ne İşe Yarar?

Common Rail Dizel Turbo Enjeksiyon (CDTI), Opel ve GM tarafından geliştirilen yeni nesil bir motor teknolojisidir. Düşük basınçlı yakıt pompalarının aksine yüksek basınçlı ve doğrudan beslemeli bir enjeksiyon sistemi olan CDTI, modern dizel araçlarda yaygın olarak kullanılır. Opel ve GM marka dizel araçlarda bulunan CDTI motorlar, çok yönlü püskürtme özelliği sayesinde hem yakıt tüketimi hem de performans konusunda oldukça verimlidir. Yüksek basınçlı enjeksiyon sistemi, mazotu küçük partiküller halinde silindirlere püskürterek minimum yakıtla üst düzey performans sağlar. Common Rail enjeksiyonlu motorların kompakt yapısı, küçük hacimli dizel motorlardan turbo besleme ile birlikte yüksek performans alınabilmesine olanak tanır. CDTI ne demek, CDTI motorlar nasıl çalışır, avantajları ve dezavantajları nelerdir? Gelin, yakından göz atalım.

CDTI Motor Nedir?

“CDTI nedir?” sorusu, yeni nesil dizel araç almayı düşünenlerin merakla incelediği konulardan biridir. Benzinli araçlarda kullanılan doğrudan enjeksiyonlu sistemlerin temelini oluşturan Common Rail teknolojisi, her silindir için enjektörlere yüksek basınçlı yakıt enjekte eder. Bu nedenle Common Rail enjeksiyon sistemine dizel motorlarda sıklıkla yer verilir. Sıralı yakıt rayı, içten yanmalı motorların verimliliğini bir üst noktaya taşır. Opel ve Vauxhall tarafından emisyon kontrolünü geliştirmek üzere tasarlanan CDTI motorlar, yakıt damlacıklarını yüzeye püskürterek yayar. Yüksek basınç altında elde edilen etkili buharlaşma, oksijenin yakıtla buluşmasını kolaylaştırır. Turbo desteğiyle güçlendirilen atmosferik hava girişi, partikül formunda yayılan mazot ile buluşarak her birimde eksiksiz yanma sağlar.

Yeni nesil dizel motor çeşitleri içinde bulunan CDTI, performanslı kullanım, sessiz sürüş ve verimli yakıt tüketimi özellikleri ile öne çıkar. Sıralı yakıt rayı, hassas enjeksiyon için 1500-2000 bar gibi yüksek basınç değerleri üretir. Elektronik olarak zamanlanan sıralı enjektörler, döngü başına birden fazla püskürtmeye olanak tanır. Yakıt, hava ve egzoz işlemlerini bir arada yöneten Elektronik Kontrol Ünitesi (ECU) ise yakıtın en verimli şekilde kullanılabilmesini sağlar. Hava, yakıt ve buhar döngüsü son damlasına kadar yakılarak egzoz yoluyla sistemden tahliye edilir. Turbo şarjın kompresyon gücü de küçük hacimli dizel motorlardan yüksek verim alabilmeyi kolaylaştırır. Yeni nesil 1.3 CDTI veya 1.6 CDTI gibi turbo beslemeli dizel motorlar, yüksek tork üreterek alt devirlerden itibaren stabil bir sürüş sunar.

CDTI Motor Ne İşe Yarar?

CDTI motor, depoda bulunan yakıtı kontrollü şekilde kullanarak mekanik enerjiye dönüştürür. Yakıt yolu sistemi olarak da bilinen ray enjeksiyon mekanizması, atomizasyon üzerinde verimlilik sağlayabilmek için mazotu ultra ince formda püskürterek silindirlere yönlendirir. Sis şeklinde püskürtülen dizel yakıt, yanma odasına geldiğinde optimum şekilde dağıtılmış olur. Normal enjeksiyon ile kullanılamayan ince yakıt katmanları, sprey seviyesinde parçacığa dönüştürülerek yüksek verimlilikte ateşleme sağlanır. Bu aşamada turbo şarj ünitesinin de desteği oldukça önemlidir. Yanma odasına alınan atmosferik oksijen, sıkıştırma ve püskürtme etkisi ile yüksek yanma gücü açığa çıkarır. Yeni nesil CDTI dizel motorlar özellikle yoğun şehir içi trafiğinde ve yokuş yukarı sürüşlerde son derece kullanışlıdır. Turbo desteği ile beraber gelen yüksek beygir ve tork gücü, vites düşürme ihtiyacı duymadan dik yokuşları tırmanabilme kolaylığı sunar.

Günlük kullanımda yakıt verimliliğinden ödün vermeden yüksek performans sağlayan CDTI motorlar esnek kullanım özellikleri ile dikkat çeker. Motor bloğunun küçük olması 1.3 CDTI benzeri hafif motorların A segment otomobillerde kolaylıkla kullanılabilmesine olanak tanır. Yüksek tork değerinin düşük beygirli araçlarda sağladığı en önemli faydaların başında çekiş gücü gelir. Yaklaşık 1 ton ağırlığındaki bir otomobil 60 veya 70 beygir güce sahip olsa dahi 150 Nm ve üzeri tork değerleri sayesinde oldukça güçlü bir performans elde edilir. Manuel vitesli araçlar gibi otomatik vitesli otomobiller de CDTI teknolojisi ile yüksek uyum gösterir. Ayrıca yakıt performans öncelikli bir motor teknolojisi olan CDTI, eski nesil DTI motorlara kıyasla yaklaşık %30 daha az yakıt tüketir.

CDTI Motorun Çalışma Prensibi Nedir?

Adını “Ortak Raylı Dizel Turbo Enjeksiyon” kelimelerinden alan CDTI, yenilikçi bir enjeksiyon teknolojisidir. CDTI motorlar sadece dizel yakıtla çalışır ve turbo şarj ünitesi ile güçlendirilir. Common Rail teknolojisinin çalışma prensibi, yüksek basınç ile yakıt dağıtımına dayanır. Depodaki mazot, ortak bir yaylı sistem üzerinden sıralı enjektörlerle motora püskürtülür. Yakıt enjeksiyonundaki verimi yükseltmek için tasarlanan sıralı püskürtme sistemi, kontrollü şekilde yakıtın motor bloğuna ulaşmasını sağlar. Birim alanda kullanılan yakıt miktarı karbüratörlü veya eski tip enjeksiyonlu araçlara kıyasla oldukça iyidir. Az yakıtla yüksek performans sağlayan CDTI dizel motorlar, egzoz emisyon değerini düşürmeye yardımcı olur. NOx gaz salınımını azaltan EGR (Egzoz Gazı Devridaimi) sistemi, normalde atık gaz olarak tahliye edilecek olan az miktardaki egzozun yeniden kullanılabilmesine olanak tanır.

Yeni nesil CDTI motorlar ile sessiz, performanslı ve çevreci bir kullanım elde edilir. CDTI motorlar genellikle turbo şarj sistemi ile desteklenir. Turbo şarj özelliği, motor bloğuna ulaşan havanın yoğunluğunu çok kısa süreler içinde artırarak daha verimli ve güçlü bir ateşleme sağlar. Dizelin yüksek tork avantajı kısa devir aralığında daha etkin şekilde kullanılabilir. Ayrıca sıralı enjeksiyon sistemi tarafından püskürtülen yakıtın miktarı ECU aracılığıyla kontrol edilir. Yakıt dağılımı aracın hızına, yüküne ve motor sıcaklığına göre otomatik olarak ayarlanır. Silindirlerdeki hava yoğunluğu arttıkça yanma verimliliği de bir üst noktaya çıkar. Kurum parçacıklarını yakalayan DPF (Dizel Partikül Filtresi) ise motordaki sıcak gaz dönüşümünü dengeleyerek mevcut emisyon değerlerini kontrol altında tutar.

CDTI Motorun Avantajları Neler?

Yüksek performans ve verimlilik, CDTI motorların ortak özellikleri arasında yer alır. Yakıt verimliliği için optimize edilen common rail sistemi, yanma odalarına ulaştırılan yakıtın en iyi şekilde atomize edilmesine olanak tanır. Yanma veriminin yükselmesi daha az dizel yakıt ile daha çok yol anlamına gelir. Düşük yakıt tüketimine bağlı olarak emisyon değerleri de önemli ölçüde azalır. Turbo şarj ile oldukça uyumlu olan CDTI motor teknolojisi, alt devirlerden itibaren yüksek tork ve güç açığa çıkarır. Konforlu sürüş deneyiminden ödün vermeden otoban hızlarında stabil şekilde yolculuk yapılabilir. Turbo destekli CDTI dizel motorlar, etkili ara hızlanma veya dik yokuşları tırmanma gibi şehir içi sürüş dinamiklerinin de başarıyla üstesinden gelir.

CDTI motorun öne çıkan diğer avantajları şunlardır:

• Yakıt verimliliği ve dayanıklı yapısıyla bilinen CDTI sistemi uzun ömürlü bir kullanıma sahiptir.
• Turbo şarj desteği ile beraber gelen yüksek tork ve beygir, daha iyi hızlanma ve yüksek performans sağlar.
• Lineer ateşleme yapan Common rail teknolojisi, motorun daha sessiz ve titreşimsiz şekilde çalışmasına olanak tanır.
• Temiz yanma sayesinde karbon salınımı azalır ve daha az kurum birikimi oluşur.
• Dizel partikül filtreleri ve oksidasyon katalizörleri gibi donanımlar da sistemin temiz çalışmasına katkıda bulunur.
• AB (Avrupa Birliği) ülkelerinde en çok tercih edilen dizel motor teknolojileri içinde yer alır.
• Euro 5 ve 6 standartlarına tam uyumlu olduğu için hassas emisyon kontrolü sağlar.
• Çok kullanılan bir motor olması yedek parça sorunu yaşama riskini de en aza indirir.

CDTI Motorun Dezavantajları Neler?

CDTI teknolojisi hem enjeksiyon sistemi hem de arabirim parçaları göz önüne alındığında komplike bir düzene sahiptir. Yüksek basınçlı bir sistemle gelen karmaşık motor yapısı, bakım ve onarım maliyetini yükseltebilir. CDTI motorlar düşük kaliteli dizele ve motor yağına karşı son derece hassastır. Dizel yakıtın mutlaka güvenilir akaryakıt istasyonlarından temin edilmesi gerekir. Aynı şekilde motor yağı da kullanım kılavuzunda belirtilen standartları karşılamalıdır. CDTI motorlu turbo dizel otomobillerde araç periyodik bakım aralığı aksatılmamalıdır. Motor yağı, hava filtresi, yağ filtresi ve polen filtresi kontrolleri ve değişimleri eksiksiz olarak yapılmalıdır. Periyodik bakım aralığını uzatmanın motor bloğu üzerinde aşırı ısınma sorunlarına yol açabileceği unutulmamalıdır.

CDTI motorun bilinen diğer dezavantajlı yönleri şu şekilde sıralanabilir:

• Üst düzey hassasiyetle geliştirilen elektronik kontrol üniteleri ve sensörler zamanla arıza verebilir.
• Yüksek emisyon kontrolü için optimize edilen yakıt ve egzoz donanımları, DPF tıkanma sorununa yol açabilir.
• Enjektör, turbo veya sensör onarım maliyetleri geleneksel onarım maliyetine kıyasla bir miktar daha yüksek olabilir.
• Soğuk havalarda aracı çalıştırmak kızdırma bujilerinin kondisyonuna bağlı olarak uzayabilir.
• Gaz tepkimelerinde yaşanan gecikmeler optimum tork aralığına ulaşma süresini uzatabilir.
• Özellikle düşük hacimli motorlarda turbo gecikmesi yaşanabilir.
• Enjektör tıkanıklığı CDTI motorlarda en sık görülen arızalar içinde yer alır.
• En alt devirlerde güç dalgalanmaları ve ufak titreşimler oluşabilir.
• Soğuk iklim koşullarında motor normalden daha gürültülü çalışabilir.
• Satın alma maliyeti, benzer özelliklere sahip benzinli bir araca kıyasla genellikle daha yüksektir.

CDTI Motor Hangi Araçlarda Kullanılır?

CDTI motor, başta Opel olmak üzere Chevrolet ve Fiat gibi farklı markalarda da sıklıkla kullanılmıştır. 2000’li yılların ortalarından itibaren DTI motorların yerini almaya başlayan CDTI, kısa süre içinde çok sayıda farklı modele entegre edilir. CDTI dendiğinde akla ilk gelen otomobil modeli Opel Astra’dır. Opel Astra modellerinde 1.3, 1.6, 1.9 ve 2.0 cc hacimli CDTI motorlara yer verilir. Düşük hacimli ve turbo beslemeli bir dizel motor olan 1.3 CDTI, 95 beygir güç ve 190 Nm tork değerleri ile öne çıkar. Yakıt verimliliği ile bilinen yeni nesil 1.3 CDTI motorlar oldukça beğeni toplar ve kısa sürede yüksek satış rakamlarına ulaşır. Altı ileri manuel şanzımana ek olarak otomatik vites seçeneği ile de alınabilen çok yönlü dizel motor, düşük yakıt tüketimini performanslı sürüşle birleştirir.

Opel Astra’dan sonra CDTI motor teknolojisinin parmakla gösterildiği bir diğer model de Opel Insignia’dır. Güvenlik öncelikli sürüş donanımları ve benzersiz tasarımıyla dikkatleri üzerine çeken Opel Insignia, 1.6 CDTI ve 2.0 CDTI motorun gücüyle D segmentindeki boşluğu doldurmayı başarır. Opel Insignia 1.6 CDTI, 136 beygir güç ve 320 Nm tork değerleri ile stabil bir sürüş sunar. AT8 grubu otomatik şanzımanla gelen Opel Insignia 2.0 CDTI ise uzun yol kullanımı için benzersiz bir modeldir. Yüksek performans beklentisi içinde olan kullanıcılar 210 beygir güç ve 410 Nm tork üreten yeni nesil 2.0 CDTI Insignia modelini tercih edebilir.

Yerden yüksek karoseri ile konforlu bir sürüş sunan Opel Mokka ve Crossland X gibi modeller üzerinde de CDTI dizel motor teknolojisine yer verilir. Dizel motorlu Opel Mokka’lar ufak gövde yapısı sayesinde şehir içi kullanımı için oldukça uygundur. Aracın geniş görüş açısı, dar alanlarda manevra yapmayı kolaylaştırır. Yüksek torklu CDTI motor da dik yokuşları tırmanmayı sıradan bir iş haline getirir. Enjoy ve Excellence gibi alternatif donanım seçenekleri ile alınabilen Opel Crossland X ise maceracı bir yapıya sahiptir. Sportif tasarım detayları ile dikkat çeken Crossland X, geniş iç hacmi ve yeni nesil güvenlik donanımları ile çocuklu ailelerin ilk tercihleri arasında bulunur.

CDTI Motorun Diğer Motorlardan Farkı Nedir?

CDTI motorlar hem aynı kategoride yer alan dizel motorlardan hem de farklı teknolojilerle geliştirilen benzinli ve hibrit motorlardan bazı konularda ayrışır. TDI dizel motor, CDTI motora en yakın motor teknolojisi olarak gösterilebilir. Volkswagen tarafından geliştirilen TDI dizel motorlar, CDTI motorlara göre genellikle daha ekonomiktir. Diğer taraftan CDTI motor teknolojisi, sıkı emisyon kontrollerine daha fazla odaklanır ve oldukça sessiz çalışır. Motorun lineer çalışma stili ise kabine yansıyan titreşimleri en aza indirir. CDTI motorlarda turbo ünitesinin kontrolü ve yazılım kalibrasyonu yol ve yük koşullarına daha uyumlu şekilde optimize edilir. Bu durum diğer dizel motor teknolojilerine göre komplike donanım ve karmaşık bakım süreçlerini de beraberinde getirir.

Dizel motorlardan farklı olarak benzinli motorlar daha yüksek devir bandına kolayca çıkabilir. Yüksek devir bandında sürüş yapmak ise daha fazla yakıt tüketimi anlamına gelir. CDTI dizel motorların kompresyon oranı benzinli motorlara kıyasla oldukça yüksektir. Yüksek sıkıştırma oranı sayesinde torku alt devirlerden itibaren yakalamak ve etkili hızlanma sağlamak mümkün olur. CDTI motor teknolojisi uzun seyahatler, geleneksel benzinli motorlar da şehir içi kullanımları için daha uygundur. CDTI motor, hibrit ve elektrikli motorlardan da oldukça farklıdır. CDTI motora göre daha çevre dostu kullanım sağlayan hibrit ya da elektrikli motorlar, yoğun şehir trafiğinde üst düzey konfor sunar. Yakıt dolum aşamasında büyük kolaylık sağlayan CDTI dizel motor ise yüksek menzili sayesinde uzun yolda elektrikli modellere göre önemli bir avantaja sahiptir.

CDTI Motorun Kronik Sorunları Neler?

Enjektör tıkanıklığı, CDTI motorların başlıca kronik sorunları arasında yer alır. Genellikle düşük kaliteli dizel yakıt kullanımından kaynaklanan enjektör tıkanıklığı alt devirlerde stop etme ve titreşimli çalışma gibi problemleri de beraberinde getirir. Enjektör arızası söz konusu olduğunda tekleme olarak da bilinen gürültülü ve aksak çalışma durumu ile karşılaşabilmek mümkündür. Eski nesil 1.9 CDTI motorlarda zamanlama zincirinin gerilmesi sık karşılaşılan mekanik sorunlardan bir diğeridir. Egzoz gazının devamlılığını sağlayan EGR valfi de zamanla görevini yerine getiremez hale gelebilir. Kurum tutma ya da tıkanma gibi sorunlar EGR valfinin performansını olumsuz yönde etkiler. Ayrıca dizel araçlar yapısı gereği soğuk havalarda daha zor çalışır. Kızdırma bujileri görevini tam olarak yerine getirmediğinde araca güç vermek zahmetli bir iş haline gelir.

DPF (Dizel Partikül Filtresi) tıkanma sorunu, çoğu dizel araçta olduğu gibi CDTI motorlarda da sıklıkla görülür. Kısa mesafeli araç kullanımı ve düşük kaliteli yakıtların tercih edilmesi partikül filtresinin zaman içinde tıkanmasına neden olur. Partikül filtresi tıkandığı zaman atık gazlar rahatlıkla tahliye edilemez. Motor tahliye sistemindeki basıncı artıran bu sorun performans kayıplarına ve yüksek yakıt tüketimine neden olabilir. CDTI motorlarda görülen çoğu problem tasarım kusurlarından dolayı ortaya çıkmaz. Periyodik bakımları ihmal etmek ve süreli düşük kaliteli dizel yakıt kullanmak sorunlara davetiye çıkarır. Arıza ve performans kaybı durumlarında zaman kaybetmeden yetkili oto servis noktalarından destek alınmalıdır. Gerekli olan bakım ve parça değişimi işlemleri de eksiksiz olarak tamamlanmalıdır.

Siz de ihtiyacınıza en uygun dizel, benzinli, hibrit ya da elektrikli araç seçeneklerine Borusan Next ayrıcalıkları ile ulaşabilir, yeni aracınıza avantajlı finansman olanakları ile sahip olabilirsiniz.

Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.