Araçta Ses Sorunları: Hangi Ses Ne Anlama Geliyor?

Her araç, çalışırken kendine özgü bir ses çıkarır. Motorun hafif mırıltısı, tekerleklerin yolla teması ya da egzozun düşük tınısı, sürüşün doğal bir parçasıdır. Elektrikli araçlar, bu tabloyu biraz daha değiştirir. Çünkü daha sessiz çalışmalarıyla dikkat çeker, ancak tamamen sessiz çalışmazlar. Doğal işleyişin dışında çıkan sesler ise muhakkak bir sorunun habercisidir. Ses sorunları, işte bu noktada önem kazanır. Bazı sesler, aracın normal işleyişinin bir parçasıyken diğerleri bir şeylerin ters gittiğini işaret eder. Örneğin; bir otoyolda sabit hızda ilerlerken duyulan ani bir tıkırtı ya da şehir içinde frene basarken gelen gıcırtı, çoğu zaman göz ardı edilse de ciddi soruna işaret ediyor olabilir. 

Gelen sesler ise motorun iç aksamından fren sistemine, süspansiyondan şanzımana kadar farklı bileşenlerden kaynaklanabilir. Sesleri fark etmeniz ve ne anlama geldiğini anlamanız küçük problemi büyük arızaya dönüşmeden çözmenin ilk adımıdır. Çünkü her ses, aracın durumunu anlatan bir işarettir, bu işaretleri doğru okumak ise hem güvenliği hem de aracın ömrünü korumak adına atılacak önemli bir adımdır. Peki "arabadan neden ses gelir?" Gelin, olası arızaları önlemek için aracınızdan çıkan sesleri birlikte inceleyelim.

Araçtan Gelen Yaygın Seslerin Sebepleri

Arabadan ses gelmesi, dikkat çeken ilk uyarıdır. Söz konusu sesler, genellikle motor, fren, direksiyon ya da diğer bileşenlerdeki sorunların göstergesi olabilir. Seslerin kaynağı ise mekanik aşınmadan yanlış kullanıma, çevresel faktörlerden eksik bakıma kadar geniş yelpazede değişir. Örneğin; yüksek devirde uzun süre sürüş, motor tıkırtılarına neden olabilirken aşınmış fren balataları gıcırtıya yol açabilir. Bu tür sesler, genellikle küçük sorunla başlar, ancak ihmal edildiğinde ciddi arızalara dönüşebilir. Borusan Next hizmetleri, seslerin kaynağını tespit ederek profesyonel çözümler sunar, böylece siz de aracın durumunu net bir şekilde anlayabilirsiniz.

Motor Sesleri: Ne Zaman Endişelenmelisiniz?

Motor, aracın kalbi gibi çalışır ve çıkardığı olağan sesler, genellikle sağlık durumunu yansıtır. Ancak bazı sesler, normal işleyişin ötesine işaret eder ve dikkat gerektirir. Tıkırtı, uğultu ya da metalik çarpma gibi anormal sesler, motorun farklı bileşenlerinden kaynaklansa da çoğunlukla bir sorunun habercisidir. Mesela yağlama eksikliğinden supap arızalarına kadar çeşitli nedenlere bağlı olabilir.

Tıkırtı veya Vuruntu Sesi

Tıkırtı sesi, motorun üst kısmından gelen ritmik bir sestir. Supaplar ya da pistonlarla ilgili bir sorunu işaret eder. Örneğin; düşük motor yağı seviyesi, supapların yeterince yağlanmamasına neden olur ve bu da tıkırtıya yol açar. Sesi motor soğukken ya da yüksek devirde duyabilirsiniz. Uzun süre ihmal ederseniz supaplar ya da piston kolları zarar görebilir. Sonucunda maliyetli onarımlara neden olur. Motor yağı seviyesini ve kalitesini düzenli kontrol etmeniz sorunu önlemenize yardımcı olacaktır.

Sesin bir diğer olası nedeni, yanlış yakıt kullanımıdır. Düşük oktanlı yakıt, motorun yanma odasında erken patlamalara (detonasyon) neden olabilir. Örneğin; 95 oktan yerine 91 oktan yakıt kullanmak tıkırtıyı tetikleyebilir. Devam ederse motorun silindir kapağına ya da pistonlara zarar verebilir. Dolayısıyla üreticinin önerdiği yakıt türünü kullanmanız ve yağ değişimlerini aksatmamanız gerekir. Oto servis, sesin kaynağını teşhis ederek uygun çözümü uygulayabilir.

Uğultu veya Hırıltı Sesi

Uğultu sesi, motorun alt kısmından ya da kayış sistemlerinden gelebilir; genellikle alternatör, su pompası ya da klima kompresörü gibi yardımcı bileşenlerle ilgilidir. Mesela aşınmış V kayışı, motor çalışırken uğultuya neden olur, kayışın gevşemesi ya da çatlaması sonucu ortaya çıkar. Çıkan ses motor devri yükseldikçe artar ve ihmal edildiğinde kayış kopacağından ciddi arızalara yol açar. Kayışların ve kasnakların düzenli kontrolü, bu sorunu önler.

Hırıltı benzeri bir ses, hava filtresinin tıkanmasıyla da ilişkilidir. Kirli filtre, motorun hava almasını zorlaştırıp hırıltıya neden olur. Tozlu yollarda sık kullanılan araçta hava filtresi hızla tıkanabilir, soğutma yetersiz kalacağı için motor performansını %15 düşürebilir. Filtrenin her 15.000 km’de değiştirilmesi sesi ortadan kaldıracaktır. Profesyonel servis, soğutmayı etkileyen tüm bileşenleri kontrol ederek motorun sağlıklı çalışmasını sağlar.

Frenlerden Gelen Sesler: Güvenlik Uyarısı mı?

Fren sistemi, sürüş güvenliğinin kilit parçasıdır. Dolayısıyla herhangi bir ses, hemen dikkatle değerlendirilmelidir. Çünkü "Araba frene basınca neden ses gelir?" sorusunun pek çok yanıtı olabilir. Mesela, balatalar, diskler ya da kaliperlerle ilgili sorunlara işaret eder. Gıcırtı, sürtünme ya da taşlama gibi sesler ise farklı sorunların göstergesi olabilir ve sürüş güvenliğini doğrudan etkiler.

Gıcırtı veya Ciyaklama Sesi

Gıcırtı sesi, frene basıldığında en sık duyulan sestir ve genellikle aşınmış fren balatalarından kaynaklanır. Fren balataları, diskle temas ederek aracı yavaşlatır, ancak balatalar inceldiğinde, metal uyarı tırnağı diske sürterek gıcırtıya neden olur. Örneğin; balataların kalınlığı 3 mm’nin altına düştüğünde ses belirginleşir. Balataların değiştirilmesi gerektiğinin işaretidir. İhmal edilmesi ise fren disklerine zarar verebilir ve onarım maliyetlerini artırır.

Sesin bir diğer nedeni, balataların yanlış montajı ya da kalitesiz malzeme kullanımıdır. Düşük kaliteli balatalar, diske düzgün oturmaz ve gıcırtıya yol açar. Yeni takılan balata düzgün yerleşmezse ilk birkaç frenlemede bu ses duyulabilir. Önlemek adına balataları kaliteli bir markadan seçmeli, montajı profesyonel serviste yaptırmalısınız. Düzenli fren kontrolü de bu tür sesleri önleyip güvenliğinizi artıracaktır.

Taşlama veya Metal Sürtünme Sesi

Taşlama sesi, frene basıldığında duyulan ciddi bir uyarıdır. Çoğunlukla fren balatalarının tamamen aşınması ve metal yüzeylerin diske sürtünmesi sonucu oluşur. Mesela balatalar bitmişse metal destek plakası diske temas eder ve hem diski çizer hem de fren performansını düşürür. Fren mesafesini uzayacağından kazalara yol açabilir. Yaklaşık olarak 80 km/s hızda fren mesafesi %20 artabilir. Bu sesi duyduğunuzda, aracı hemen bir servise götürmelisiniz.

Fren kaliperlerinin sıkışması da taşlama sesinin nedeni olabilir. Kaliper, balataları diske bastıran mekanizmadır ve sıkışırsa düzensiz sürtünme yaratır. Kir ya da pas birikimi de kaliper pistonunun hareketini kısıtlayabilir. Dolayısıyla frenlerin dengesiz çalışmasına ve diskin aşınmasına neden olur. Fren sistemini her 20.000 km’de kontrol ettirerek sorunları önleyebilirsiniz. Çünkü oto servislerde kaliperler temizlenir, gerekirse yenilenir.

Direksiyon Sistemi ve Tekerleklerden Gelen Sesler

Direksiyon ve tekerleklerden gelen sesler, süspansiyon, rot balans ya da tekerlek yataklarıyla ilgili sorunlara işaret eder. Bu parçalarda herhangi sorun olması da sürüş konforunu ve güvenliğini doğrudan etkileyeceği için göz ardı etmemek gerekir. Tıkırtı, uğultu ya da sürtünme gibi sesler, farklı bileşenlerden kaynaklansa da yol koşullarına bağlı olarak belirginleşeceği için daha kolay ayırt edilebilir.

Tıkırtı veya Vurma Sesi

Direksiyondan gelen tıkırtı sesi, genellikle direksiyon kutusu ya da rot kollarıyla ilgilidir. Özellikle viraj alırken ya da engebeli yollarda belirginleşir. Direksiyonu çevirirken tıkırtıya neden olan temel sorun aşınmış bir rot koludur. Direksiyonun hassasiyetini düşüyor ve kontrolü zorlaşıyorsa rot kolundan şüphelenebilirsiniz. Ayrıca uzun süre ihmal edilirse direksiyon sisteminin tamamen arızalanmasına yol açabilir. Rot kollarının ve bağlantılarının her 30.000 km’de kontrol edilmesi, sesi önleyecektir.

Tekerleklerden gelen tıkırtı ise genellikle süspansiyon bileşenlerinden kaynaklanır. Mesela aşınmış amortisör ya da yay, engebeli yollarda tıkırtıya neden olarak aracın yol tutuşunu zayıflatır ve lastiklerin düzensiz aşınmasına yol açar. Bozuk bir yolda yüksek hızda ilerlemek de sesi artırır, süspansiyon hasarını hızlandırır. Periyodik bakımlarda süspansiyon sisteminin detaylı incelenmesi sorunu çözmede etkili olur.

Uğultu veya Vınlama Sesi

Tekerleklerden gelen uğultu sesi, genellikle tekerlek yataklarının aşınmasıyla ilişkilidir. Söz konusu yataklar, tekerleklerin düzgün dönmesini sağlar ve aşındığında uğultu ya da vınlama sesi çıkar. 100.000 km’yi aşmış bir araçta tekerlek yataklarının yıpranması normaldir. Hız arttıkça ses de yükseliyorsa yatakları kontrol ettirebilirsiniz. İhmal edilmesi, yatağın kilitlenmesine ve tekerleğin dönmemesine neden olabilir. Ancak bu sadece maddi yük değil, ciddi güvenlik riski oluşturur.

Direksiyondan gelen vınlama sesi ise hidrolik direksiyon pompasında düşük sıvı seviyesine ya da arızaya işaret edebilir. Mesela direksiyon sıvısı azaldığında, pompa hava çekerek vınlama sesine yol açar. Direksiyonun sertleşmesi, kontrolün zorlaşması da bundan kaynaklanabilir. Direksiyon sıvısını her 10.000 km’de kontrol etmeniz, gerekirse doldurmanız gerekir.

Farklı Araç Seslerinin Anlamları

Motor, fren ya da direksiyon dışındaki bileşenlerden kaynaklanan sesler de gelebilir. Dolayısıyla "Arabadan ses neden gelir?" sorusu söz konusu olduğunda şanzıman, egzoz ya da süspansiyon gibi alanlar da düşünülmelidir. Bu sesler, mekanik aşınma, gevşek bağlantılar ya da çevresel faktörlerden kaynaklanır. Şanzıman arızası düşük uğultuyla başlayabilirken egzoz sızıntısı hırıltıya neden olabilir. Önemli olan seslerin doğru teşhisiyle aracın uzun vadeli sağlığını korumaktır.

Şanzımandan Gelen Uğultu veya Tıkırtı

Şanzımandan gelen uğultu sesi, şanzıman yağının düşük olması veya dişlilerin işlevini yitirmesinden kaynaklanabilir. Vites değişimlerinde ön plana çıkabilir. Manuel araçta vites değiştirirken duyulan tıkırtı, senkronizatörlerin aşınmasına işaret edebilir. Bu da vites geçişlerini zorlaştırarak şanzıman hasarını artırır. Şanzıman yağının her 60.000 km’de kontrol edilmesi ve değiştirilmesiyle önlenebilir. İhmal edilmesi ise şanzımanın tamamen arızalanmasına yol açacaktır.

Otomatik şanzımanlarda uğultu, genellikle yağ pompasının ya da tork konvertörünün sorunlarına bağlıdır. Düşük yağ seviyesi, şanzımanın aşırı ısınmasına ve iç bileşenlerin yıpranmasına neden olur. Ses hızlanma sırasında artıyor sürüş konforunu düşürüyorsa şanzıman yağını kontrol ettirmeniz gerekir. Ayrıca her zaman kaliteli yağ kullanmanız önerilir.

Egzozdan Gelen Hırıltı veya Patlama Sesi

Egzozdan gelen hırıltı sesi, sızıntı ya da delinme nedeniyle ortaya çıkar. Egzoz borusunda ya da susturucuda hasar olduğunu gösterir. Paslanmış egzoz borusu, gaz kaçırarak hırıltıya neden olacağı için hem gürültüyü artırır hem de yakıt tüketimini etkiler. Motor devri yükseldikçe daha da artacaktır. Egzoz sisteminin düzenli kontrolü sorunu önlemekle kalmaz emisyon değerlerini de korur.

Patlama sesi, genellikle yanlış yanma ya da katalitik konvertör arızasını gösterir. Zengin bir yakıt-hava karışımı, egzozda küçük patlamalara yol açabilir. Konvertörde meydana gelen herhangi bir arıza da motora etki edeceğinden yakıt verimliliğini azaltır. Bu nedenle yakıt sistemi ve egzoz bileşenlerinin her 30.000 km’de kontrol edilmesi iyi bir önlem olacaktır. Çünkü bu tür sesler, erken teşhisle çözülerek aracın çevresel etkisini azaltılabilir.

Süspansiyondan Gelen Gıcırtı veya Çatırtı

Süspansiyondan gelen gıcırtı sesi, amortisör ya da burç aşınmasına işaret eder. Engebeli yollarda daha çok geliyorsa bu parçaları gözden geçirmeniz önerilir. Mesela, yıpranmış amortisör burcu, çukurlara girerken gıcırtıya neden olur ve sürüş konforunu düşürür. Uzun süre göz ardı edilirse süspansiyon sisteminin diğer bileşenlerine zarar verebilir. Her 20.000 km’de süspansiyon kontrolü sorunu önlemenize yardımcı olur.

Çatırtı sesi ise gevşek süspansiyon bağlantısından ya da aşınmış rotilden kaynaklanır. gevşeyen hemen her bağlantı gibi aracın yol tutuşunu zayıflatarak direksiyon hassasiyetini azaltır. Bozuk bir yolda yüksek hızda ilerlemek de bu sesi artırarak süspansiyon hasarını hızlandıracaktır. Dolayısıyla genel ya da yaz-kış bakımlarında gevşek bağlantıların sıkılması bu gibi sorunları önlemenin en iyi yoludur.

Araçtan Gelen Ses Sorunları Nasıl Çözülür?

Ses kaynaklı sorunları çözmek için en etkili adım, "Arabadan neden ses gelir?" sorusunu yanıtlamaktır. Çünkü sesin kaynağını doğru teşhis etmek, hem güvenliği hem de aracın ömrünü korur. Her ses, farklı bir bileşenden kaynaklanabileceği için çözümü de sorunun doğasına bağlıdır. Örneğin; motor tıkırtısı yağ değişimiyle çözülebilirken fren gıcırtısı balata değişimi gerektirebilir.

• Motorun üst kısmından gelen ritmik tıkırtılar genellikle yetersiz yağlanmanın sonucudur. Yağı kontrol edip düşükse üreticinin belirttiği türü ekleyebilirsiniz. Mesela 5W-30 sentetik yağ, supapları korur, tıkırtıyı azaltır.
• Yanlış yakıt, motor vuruntusuna neden olur. Yine üreticinin önerdiği oktan seviyesine geçebilirsiniz. Sık tercih edilen 95 oktanlı yakıt, detonasyonu önleyerek motor hasarını azaltabilir.
• Motorun alt kısmından gelen uğultu, V kayışının gevşekliğinden olabilir. Kayışın gerginliğini kontrol edip aşınmışsa yenileyebilirsiniz. Yeni kayış, alternatör arızasını önleyecektir.
• Frene basıldığında duyulan gıcırtı, aşınmış balatalardan kaynaklanır. Balatalar 3 mm’nin altındaysa değiştirmelisiniz. Kaliteli balatalar, gıcırtıyı önlemekle kalmaz fren mesafesini korur.
• Frenlerden gelen taşlama sesi, sıkışmış kaliperlerden olabilir. Kaliperleri temizlettirip yağlatmanız yeterlidir. Mesela paslı bir piston da profesyonel temizlikle düzelecektir.
• Düşük fren hidroliği, taşlama sesiyle kendini belli eder. Sıvı seviyesini kontrol edip gerekirse doldurabilirsiniz. DOT 4 hidroliği, fren performansını korumak için idealdir.
• Direksiyondan gelen tıkırtı, aşınmış rot kollarını işaret eder. Söz konusu parçaları kontrol ettirip gerekli hallerde yenilenmesini sağlayabilirsiniz. Yeni rot kolları, direksiyon hassasiyetini geri kazandıracaktır.
• Hidrolik direksiyondan gelen vınlama, düşük sıvı seviyesinden olabilir. Sıvıyı kontrolü sonrası uygun türle tamamlayabilirsiniz. ATF sıvısı, pompa arızasını önlemede oldukça iyidir.
• Tekerleklerden gelen uğultu, yatakların aşınmış olabileceğiniz gösterir. Oto servisten yatakların test edilmesini, arızalıysa değiştirilmesini talep edebilirsiniz. Çünkü yeni yataklar, tekerlek kilitlenme riskini ortadan kaldırır.
• Süspansiyondan gelen tıkırtı, aşınmış burçlardan olabilir. Burçlar da gerekli hallerde yenisiyle değiştirilebilir. Bu sayede sürüş konforunu artırabilirsiniz.

Araç Bakımının Rolü: Ses Sorunları ve Önleyici Bakım

Düzenli bakım, arabadan ses gelmesi sorununu önlemenin en etkili yoludur. Motor, fren, direksiyon ve diğer bileşenlerin periyodik kontrolü, anormal seslerin ortaya çıkmasını engeller. Çünkü motor yağını düzenli değiştirmek, tıkırtı seslerini önlerken fren balatalarının aşınma seviyesini kontrol etmek, gıcırtıyı ortadan kaldırır. Borusan Next bu süreçte profesyonel destek sunarak ses sorunlarının kaynağını tespit eder ve size özel çözümler üretir.

Önleyici bakım, küçük sorunların büyük arızalara dönüşmeden çözülmesini sağlamanın anahtarıdır. Örneğin, her 10.000 km’de yapılan genel kontrol, şanzıman yağı, fren hidroliği ve süspansiyon bileşenlerini değerlendirir. Böylece uğultu, tıkırtı ya da gıcırtı gibi seslerin erken teşhisini mümkün kılar. Ayrıca, tozlu ya da nemli ortamlarda kullanılan araçlar için çevresel faktörlere karşı bakım da önemlidir; Kirli hava filtresi, motor hırıltısına neden olabileceğinden düzenli filtre değişimi şarttır. Siz de akım takvimine uyup aracı düzenli olarak servise götürerek sorunları minimize edebilirsiniz.

Bakım, aynı zamanda yakıt verimliliği ve sürüş konforu üzerinde de etkilidir. Doğru ayarlanmış direksiyon sistemi, vınlama seslerini önleyerek kontrolü kolaylaştıracaktır. Tekerlek balans ayarı ve lastik rotasyonu ise uğultu sesleriyle karşılaşma riskini ortadan kaldırarak lastik ömrünü uzatır. Bu tür önleyici adımlarla aracınızın uzun vadeli sağlığını koruyup sürüş güvenliğini artırabilirsiniz.

Aracınızdan gelen sesler, küçük ama hızla büyüyecek bir sorunun habercisi olabilir. Doğru teşhis ve zamanında bakım, sorunları çözmenin anahtarıdır. Borusan Next, uzman oto servis hizmetleriyle ses sorunlarını tespit eder ve aracınızın performansını korur. Siz de Borusan Next’in hizmetleri ve ikinci el araba fiyatları sayesinde güvenilir bir deneyim yaşayabilirsiniz.

Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.