Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) Nedir?

Aracınız ve yaptığınız her hareket, trafikteki akışın parçasıdır. Akışın düzenini sağlamak adına hem bireysel sürücüler hem de işletmeler için verimli bir yönetim gerekir. Teknolojinin ulaşım sektöründeki etkisi tam burada öne çıkar, çünkü trafik akışı düzenleyen yenilikçi çözümlerden biri de UTTS'dir. Yani, Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi olarak bilinen UTTS, akaryakıt alımlarını şeffaf hale getirmek ve kayıt dışı ekonomiyi azaltmak için tasarlanan bir teknolojidir. Araçların yakıt dolum süreçlerini otomatikleştiren sistem, taşıt plaka bilgilerini akaryakıt pompalarına bağlı ödeme cihazlarına aktararak işlemleri dijitalleştirir. Özellikle şehir içindeki yoğun trafikte veya uzun mesafeli taşımacılıkta yakıt tüketimini izlemeyi ve vergi süreçlerini kolaylaştırmayı hedefler. İşletmeler açısından filo yönetimini optimize ederken bireysel kullanıcıların da giderlerini doğru şekilde kaydetmesine olanak tanır. Peki, UTTS nasıl kullanılır? Ne işe yarar? Gelin, trafikteki duraksamaları azaltan ve yakıt tüketiminiz hakkında net bilgilere sahip olmanızı sağlayan UTTS uygulamasına birlikte bakalım.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Nedir?

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi, akaryakıt alımlarını şeffaf ve izlenebilir hale getirmek için geliştirilmiş teknolojidir. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün yönettiği sistem, araçların plaka bilgilerini akaryakıt pompalarına bağlı ödeme cihazlarına otomatik olarak aktarır. Kamyon filosu işleten bir şirket, şehirlerarası taşımacılıkta her yakıt dolumunu bu sistemle kaydedebilir, böylece muhasebe süreçlerini kolaylaştırır. Temel olarak manuel işlemlerden kaynaklanan hataları azaltırken devlet denetimlerini güçlendirerek kayıt dışı ekonomiyi engellemeyi amaçlar. Akaryakıt istasyonunda yanlış plaka girişi nedeniyle oluşan usulsüzlükler UTTS ile tamamen ortadan kalkar. Sistem, bireysel sürücülerin ve işletmelerin yakıt tüketimini daha etkin şekilde yönetmesine olanak tanır, böylece hem ekonomik hem de operasyonel faydalar sunar. Bununla birlikte UTTS, vergi mükellefleri için 1 Ocak 2025 itibariyle zorunlu hale getirilmiştir. Dolayısıyla ticari araç sahiplerinin yakıt giderlerini vergi beyanlarında kullanabilmeleri için sisteme geçiş yapması gerekir.

Sistemin temel bileşenleri, araçlara monte edilen Taşıt Tanıma Birimi (TTB) ve akaryakıt pompalarına yerleştirilen Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihazlarıdır. TTB, aracın plaka bilgisini içerir ve pompadaki TTO ile iletişim kurarak yakıt dolumunu otomatikleştirir. Mesela lojistik firması, filosundaki her araca TTB montajı yaptırarak tüm yakıt alımlarını tek platformdan izleyebilir. Cihazları Darphane tarafından yetkilendirilmiş firmalardan temin edebilirsiniz. Fakat sadece UTTS uyumlu istasyonlarda çalışacaktır. İlk hüküm gereği 31 Aralık 2024’e kadar akaryakıt istasyonlarının en az bir pompasında TTO cihazı bulunması zorunlu kılınmıştır ancak bu süre daha sonra 2 Haziran 2025’e kadar uzatılmıştır. Dolayısıyla sistemden dilediğiniz zaman yararlanabilirsiniz.

Farklı yakıt türlerine uyum sağlayacak şekilde tasarlandığı için aracınıza uygun yakıt aramak zorunda da kalmazsınız. Ancak benzin veya dizel kullanan araçlar için TTB montajı zorunluyken LPG kullanan araçlar için altyapı çalışmaları devam etmektedir. Bununla birlikte UTTS, sadece yakıt alımlarını kaydetmekle kalmaz aynı zamanda vergi süreçlerini düzenleyerek işletmelerin muhasebe yükünü hafifletir. Bir taksi işletmecisi, günlük yakıt alımlarını UTTS üzerinden kaydederek vergi beyanlarını daha hızlı ve doğru şekilde hazırlayabilir. Yani bireysel faydaların yanı sıra devlet için şeffaf denetim mekanizması oluşturur. İkinci el araç alım satımı konusunda ise cihaz aktarımı yapılır. Veriler güncellenir, yeni kayıt oluşturulur.

UTTS'nin Amaçları

Trafik ve akaryakıt sektörünün karmaşık dinamikleri, yenilikçi çözümleri zorunlu kılar. Çünkü akaryakıt sektörü, ekonomik ve operasyonel süreçlerin kesişim noktasında yer alır. Bu nedenle, şeffaflık ve verimlilik sağlayan her sistem büyük önem taşır. Bu noktada UTTS, ekonomik olduğu kadar operasyonel hedefleriyle öne çıkar. Sistemin temel amacı, akaryakıt alımlarında şeffaflığı artırarak kayıt dışı ekonomiyi engellemektir. Gelir İdaresi Başkanlığı, 2022’de usulsüz fiş ve faturalar nedeniyle yaklaşık 15 milyar TL’lik vergi kaybı yaşandığını belirtir. UTTS de bu tür kayıpları azaltmak için geliştirilir. Bunun yanı sıra akaryakıt piyasasında eşit rekabet koşullarını destekleyerek manuel plaka girişinden kaynaklanan hataları ortadan kaldırmayı da amaçlar. Örneğin, bir akaryakıt istasyonunda yanlış plaka kaydı nedeniyle oluşan usulsüzlükler, bu sistemle önlenebilir.

Sistemin diğer hedefi, filo yönetimini kolaylaştırmaktır. Şirketler, araçlarının yakıt tüketimini anlık olarak izleyebilir, böylece operasyonel maliyetlerini daha iyi yönetebilir. İklim koşulları ve değişen dünya dinamikleri dolayısıyla her sistemin önceliklerinden biri çevresel sürdürülebilirliktir. UTTS de dijital süreçler sayesinde kağıt kullanımını azaltarak karbon ayak izini düşürmeye katkıda bulunur. Lojistik firmaları UTTS ile yakıt tüketimini optimize ederek hem maliyetlerini düşürebilir hem de çevresel etkisini azaltabilirler. Ayrıca sistem, vergi süreçlerini düzenleyerek devlet denetimlerini güçlendirip usulsüz işlemler minimize eder.

UTTS Sistemi Nasıl Çalışır?

Akaryakıt dolum süreçleri, her zaman hız ve doğruluk gerektirir. UTTS sistemi, manuel hataları en aza indirmek amacıyla tüm süreci otomatikleştirir. Yakıt deposuna yakın bir yere yerleştirilen Taşıt Tanıma Birimi (TTB) ile çalışır. Cihaz, aracın plaka bilgilerini içerir ve pompadaki Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) ile iletişim kurar. TTO, plaka bilgisini okuyarak Tabanca İletişim Modülü (TİM) aracılığıyla Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz’a (YN ÖKC) aktarır. 

Akaryakıt istasyonunda araç yakıt alırken TTB ve TTO arasındaki iletişim, plaka bilgisinin otomatik olarak kaydedilmesini sağlar, böylece pompa görevlisinin manuel giriş yapmasına gerek kalmaz. Yani akaryakıt alımlarını dijital bir platformda kaydederek şeffaflığı artırır. Kamyon şoförü UTTS uyumlu istasyonda yakıt aldığında sistem aracın plakasını doğrular, yakıt türünü ve miktarını kaydeder ve bu bilgileri anında YN ÖKC’ye iletir. İşletme olarak yakıt tüketimini izlemenizi kolaylaştırırken vergi beyanlarında doğruluğu destekler. Darphane tarafından yetkilendirilmiş firmalarca monte edilen cihazlarla çalışır, ayrıca yalnızca UTTS uyumlu istasyonlarda işlev görür.

Montaj süreci, Darphane’nin platformu üzerinden başlatılabilir. Araç sahibi olarak burada kayıt oluşturmalı, ödeme yapıp yetkilendirilmiş montaj firmalarından randevu almalısınız. Dijital başvuru sayesinde hem başvurmak hem de takibini yapmak oldukça kolaydır. Lojistik firmanız varsa filonuzdaki tüm araçlara TTB montajını yaptırarak yakıt alımlarını tek platformdan yönetebilirsiniz.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Kullanım Alanları

UTTS, özellikle vergi mükellefi olan araç sahipleri ve işletmeler için tasarlanır. Yani başlangıçta özellikle vergi mükellefi olan araç sahipleri ve işletmeler için tasarlansa da bireysel kullanıcılar da bu teknolojiden faydalanabilir. Dolayısıyla kullanım alanı oldukça geniştir. Bireysel olarak ya da ticari amaçlarla UTT sistemine kayıt olabilirsiniz.

Ticari Araçlar ve Filo Yönetimi

Ticari araç sahipleri, UTTS ile yakıt alımlarını otomatik olarak kaydedebilir, muhasebe süreçlerini kolaylaştırabilir. Nakliye şirketleri, filosundaki kamyonların yakıt tüketimini anlık olarak izleyerek maliyetlerini optimize edebilirler. TTB cihazı, her yakıt dolumunda plaka bilgisini otomatik aktararak hatasız kayıt özelliği sunar. Lojistik firmanız varsa şehirlerarası taşımacılıkta her aracın yakıt tüketimini UTTS üzerinden takip ederek gereksiz harcamaları tespit edebilirsiniz. Takibi zor ve zaman alıcı olacağı için büyük filolar açısından operasyonel verimliliği destekler, ayrıca usulsüz fatura kullanımını engeller. 

Filo yönetimini şeffaflaştırarak olası hataların önüne geçebilir. Şirket, araçlarının hangi istasyonda ne kadar yakıt aldığını tek platformda görebilir. Böylece yakıt hırsızlığı gibi sorunları önler, işletmelerin kârlılığını korur. Ayrıca kiralık araçlar için de UTTS kullanımı yaygındır. Araç kiralama şirketi filosuna TTB montajı yaptırarak tüm yakıt alımlarını dijital olarak kaydedebilir. Burada daha çok vergi beyanlarında doğruluk sağlamak amacıyla tercih edilir, çünkü denetim süreçlerini kolaylaştırır.

Kamu Kurumları ve Resmi Araçlar

Kamu kurumları da resmi araçlarının yakıt tüketimini izlemek için UTTS’yi kullanır. Belediyenin hizmet araçları, sistemle yakıt alımlarını dijital olarak kaydedebilir; böylece kamu kaynaklarının doğru kullanımı denetlenir. UTTS her araçta olduğu gibi kamu araçlarının yakıt giderlerini de şeffaf şekilde raporlayarak bütçe yönetimini güçlendirir. Mesela karayolu bakım ekibi, araçlarının yakıt tüketimini UTTS üzerinden izleyerek proje maliyetlerini daha iyi yönetebilir. 

Öte yandan sistem, kamu kurumlarının hassas verilerini korumak için ileri düzey güvenlik protokolleri kullanır. Böylece veri ihlallerini önleyerek usulsüz kullanımları engeller. Devlet dairesi, filosundaki araçların yakıt tüketimini UTTS ile analiz ederek bütçe planlamasını daha etkin hale getirebilir. Daha çok büyük ölçekli kamu projelerinde fayda sağlar.

UTTS Yararları ve Avantajları

UTTS, akaryakıt sektöründe şeffaflığı ve verimliliği artıran bir sistem olarak hem bireysel kullanıcılara hem de işletmelere önemli faydalar sunar. "UTTS ne işe yarar?" sorusuna verilebilecek her bir yanıtta sistemin sağladığı avantajları görmeniz için yeterlidir. Siz de filo yönetimi için pratik yöntemler arıyorsanız hemen UTTS başvurusu yaparak tüm faydalarından hemen yararlanabilirsiniz.

Şeffaflık ve Kayıt Dışı Ekonominin Önlenmesi

UTTS, akaryakıt alımlarını otomatik olarak kaydederek manuel plaka girişinden kaynaklanan hataları ve usulsüzlükleri ortadan kaldırır. Örneğin; bir akaryakıt istasyonunda yanlış plaka kaydıyla düzenlenen faturalar, vergi kaçakçılığına yol açabilir. UTTS, bu tür durumları önleyerek şeffaflığı artırır. TTB cihazı, plaka bilgisini doğrudan YN ÖKC’ye aktararak her işlemin doğruluğunu sağlar. Taksi işletmecisi ise günlük yakıt alımlarını UTTS ile kaydederek vergi beyanlarında hata riskini azaltabilir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın denetim süreçlerini güçlendirdiği için kayıt dışı ekonominin önüne geçerek devletin vergi gelirlerini korur. Ayrıca sistem, akaryakıt piyasasında eşit rekabet koşullarını da destekler. Usulsüz fatura kullanımını engelleyerek dürüst işletmelerin korunmasına yardımcı olur. Kısaca bireysel kullanıcılar ve işletmeler için güvenilir bir akaryakıt alma platformu oluşturur.

Operasyonel Verimlilik ve Maliyet Tasarrufu

UTTS, işletmelerin yakıt tüketimini anlık olarak izlemesine olanak tanıyacağından operasyonel verimliliği yükseltebilir. Örneğin; lojistik şirketi, filosundaki araçların yakıt tüketimini UTTS üzerinden analiz ederek yapılan tüm harcamaların dökümü inceleyebilir. Ayrıca platform tek fatura ile tüm yakıt alımlarını kaydetme imkanı sunarak muhasebe süreçlerini basitleştirir. Böylece alıcı muhasebe işleriyle uğraşmanıza gerek kalmaz. Ayrıca UTTS, yakıt hırsızlığı gibi sorunları önler. Mesela bir çalışan şirket aracıyla usulsüz yakıt alımı yapıyorsa UTTS’nin otomatik kayıt sistemiyle engellenebilir. Bu, işletmelerin maliyetlerini düşürür ve karlılıklarını korur. Tüm işlemler dijital platformda gerçekleştiği için kağıt kullanımının getirdiği hantallık ortadan kalkar ve operasyonel süreçlerde zaman tasarrufu sağlar.

Çevresel Sürdürülebilirlik

UTTS, kağıt kullanımını neredeyse sıfırlayarak çevresel etkileri en aza indirir. Dijital faturalar ve otomatik kayıtlar, kağıt fiş ihtiyacını ortadan kaldırdığından çevresel kaynakların korunmasına katkıda bulunur. Çevresel katkı açısından düşünüldüğünde yakıt tüketimini optimize ederek karbon emisyonlarını da azaltabilir. Mesela filo sahibi, UTTS verilerini analiz ederek araçlarının yakıt verimliliğini artırabilir. Yani daha az yakıt tüketimi ve daha düşük emisyon anlamına gelir. Özellikle çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine önem veren işletmeler için cazip olabilir.

UTTS Sistemi ve Veri Güvenliği

Akaryakıt alımlarını dijitalleştiren UTTS, hassas verilerin güvenliğini sağlamak için gelişmiş protokoller kullanır. Sistem, araç plaka bilgileri gibi kişisel ve ticari verileri işlediğinden veri güvenliği en üst düzeyde tutulur. Araçlara takılan TTB cihazları, yalnızca Darphane tarafından yetkilendirilen firmalardan temin edilir, kopyalanamaz bir yapıya sahiptir. Bir TTB cihazı söküldüğünde çalışmaz hale geleceğinden veri manipülasyonunu engeller. Ayrıca sistem ileri düzey şifreleme teknolojileriyle korunmaya devam eder. Bu sayede lojistik firması, filosunun yakıt tüketim verilerini UTTS platformunda güvenle saklayabilir. Platformun e-Devlet entegrasyonu da bulunur, böylece mali kayıtlarınıza güvenli şekilde erişebilirsiniz. Kamu kurumunun araç filosuna ait veriler de UTTS’nin güvenli platformunda saklanır ve yalnızca yetkili kullanıcılar tarafından erişilebilir.

Veri güvenliği, özellikle büyük ölçekli filo sahipleri ve kamu kurumları için hayati önem taşıdığından platformun önceliği de bu yöndedir. Belediyenin hizmet araçlarına ait yakıt tüketim verileri, UTTS’nin güvenli altyapısında korunur. Platform, veri sızıntılarını önleyip usulsüz kullanımları engellemek için her zaman koruma altındadır. Araç çubuğunda doğruladığınız "utts.gov.tr" sayfası üzerinden kayıt olabilir, rahatlıkla işlemlerinizi yapabilirsiniz. Bununla birlikte sistemin sürekli güncellenen yazılım altyapısı, sürekli yenilenen siber tehditlere karşı korumalıdır. Yani UTTS verilerinizi analiz ederken veri güvenliği konusunda endişe duymazsınız, çünkü sistem, uluslararası standartlara uygun şifreleme protokolleri kullanır.

UTT Sisteminin Geleceği ve Gelişim Alanları

Akaryakıt sektöründe dijitalleşmeyi hızlandıran UTTS, gelecekte daha geniş bir etki yaratma potansiyeline sahip. Şu anda ticari araçlar ve vergi mükellefleri için zorunlu olan sistem ileride bireysel kullanıcıları da kapsayacak şekilde genişleyebilir. 1 Temmuz 2025’ten itibaren sıfır kilometre araçlara TTB montajı zorunlu hale geldiği için sistemin yaygınlaşmasını hızlandırır. Öte yandan diğer ulaşım teknolojileriyle entegrasyonu, daha kapsamlı bir trafik yönetimi sunabilir.

Gelişim alanları arasında, sistemin farklı yakıt türlerine uyumu öne çıkar. LPG kullanan araçlar için altyapı çalışmaları devam etmektedir. Bittiğinde ise sistemin kapsayıcılığını artıracaktır. Son zamanlarda veri söz konusu olduğunda dikkat çeken yapay zeka, sunduğu analiz yetenekleriyle UTTS’nin yakıt tüketim tahminleri veya filo optimizasyonu gibi yeni özellikler sunmasını sağlayabilir.

UTT Sistemi Teknolojilerindeki Yenilikler

Teknolojik yeniliklerle sürekli gelişmeye devam eden UTTS, gelecek vadeden sistemlerden biridir. Çünkü TTB ve TTO cihazları, hızlı ve doğru veri aktarımı sağlayan RFID (Radyo Frekansı Tanımlama) teknolojisiyle çalışır. RFID teknolojisi de veri okuma işlevini saniyeler içinde hatasız yerine getirir. Gelecekte ise bu cihazların daha kompakt ve enerji verimli versiyonları geliştirilebilir, böylece montaj ve kullanım süreçleri kolaylaşır. Sistemin bulut tabanlı veri yönetimiyle entegre edilmesi de beklenen yenilikler arasında. UTTS verilerinin bulut platformlarında saklanması, işletmelerin anlık veri analizine erişmesini daha mümkün hale getirebilir. Bu da filo yönetiminde daha hızlı karar alma süreçlerini destekler.

UTT Sistemi ve Akıllı Ulaşım Sistemleri

UTTS, akıllı ulaşım sistemleriyle (ITS - Intelligent Transportation Systems) karşılaştırıldığında daha spesifik bir odak noktasına sahiptir. Ancak bu iki sistem, entegre şekilde çalışarak trafik yönetimini dönüştürebilir. Akıllı ulaşım sistemleri, trafik akışından güvenliğe ve sürdürülebilirliğe kadar fayda sağlamak adına GPS, sensörler ve veri analitiği gibi teknolojileri kullanır. ITS, şehirdeki trafik yoğunluğunu analiz ederek araç rotalarını optimize eder. UTTS ise akaryakıt alımlarını dijitalleştirerek ekonomik şeffaflığı destekler. Yani UTTS ile yakıt tüketimini izlerken ITS ile araçlarının konumunu takip edebilirsiniz. Entegrasyonla, operasyonel verimliliği artırmak da mümkün olabilir. ITS’nin trafik verileriyle UTTS’nin yakıt tüketim verileri birleştirilirse şirket araçlarının en verimli rotalarda çalışmasını sağlayarak yakıt tasarrufu elde edebilirsiniz. UTTS’nin e-Devlet entegrasyonu ise ITS ile veri paylaşımını kolaylaştırabilir.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), ticari araçlarda akaryakıt alımlarını şeffaf şekilde kaydeder ve vergi süreçlerini kolaylaştırır. Siz de daha fazla aracın denetimini kolaylıkla yapabildiğiniz ve geliştirdiğiniz operasyonlarınız sayesinde filonuzu genişletmek isterseniz Borusan Next hizmetlerinden yararlanabilirsiniz. İkinci el araç seçenekleri arasında ticari modellere hemen göz atabilirsiniz. Ticari ağını genişletmek için araba sat deyin, hemen filonuzu kurun!

Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.