Ehliyet almak isteyen adayların sürücü kursuna yazılmalarıyla başlayan sürecin son aşaması direksiyon sınavıdır. Direksiyon sınavı, adayların sürüş becerisi ve araç bilgisinin akan trafikte ölçüldüğü bir sınavdır. İlk defa ehliyet alacak sürücü adayları için en zorlu aşamadır. Direksiyon sınavının nasıl yapıldığı ve sınavda sorulan sorular hakkında detaylı bilgiye sahip olunması, sınavın başarı ile tamamlanmasına yardımcı olacaktır.
Ehliyet Alırken Direksiyon Sınavı Nedir?
Sürücü kursuna kayıt yaptıran adayların, ehliyet almaya hak kazanması için başarılı olması gereken iki sınav vardır. Bunlardan ilki teorik bilginin ölçüldüğü yazılı sınav olarak da bilinen ehliyet sınavı; diğeri pratik bilginin ölçüldüğü direksiyon sınavıdır.
Her iki sınav öncesinde adaylar, teorik ve pratik eğitim alır. Teorik eğitimi tamamlayan adaylar ilk olarak ehliyet sınavına girer. Sınav Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen esaslara göre merkezi sistemle veya elektronik sınav şeklinde yapılır. Ehliyet sınavında adaylara trafik adabı, trafik bilgisi, araç tekniği ve ilkyardım konu başlıklarından 50 soru sorulur. Sınavdan 100 tam puan üzerinden en az 70 puan alan adaylar başarılı sayılır. Ehliyet sınavı sonuçları genellikle aynı gün açıklanır.
Sınav sonuçlarının açıklanmasının ardından 5 iş günü içinde başarılı olan adaylar, kayıtlı oldukları ehliyet kursları tarafından direksiyon eğitimine çağrılırlar. Direksiyon eğitiminin süresi alınacak ehliyet türüne göre değişiklik gösterir. B sınıfı ehliyet almak isteyen adaylar için bu süre 14 saattir. Direksiyon eğitimi, her kursiyer için ayrı ayrı olmak üzere günde 2 saatten fazla yapılamaz. Yaklaşık 2 hafta süren direksiyon eğitimi, sınav parkurunda yapılacağı için adayların bu dersleri ciddiye alması sınav başarılarına olumlu katkı sağlayacaktır.
Ehliyet Sınavından Kaç Gün Sonra Direksiyon Sınavına Girilir?
Direksiyon eğitimini bitiren adaylar için direksiyon sınavı başvuruları kurslar aracılığıyla yapılır. Adayların yapması gereken ilgili bankalara sınav ücretini yatırmaktır. Sınav ücretleri her sene değişiklik gösterir. Başvurusu tamamlanan adaylar direksiyon eğitiminin bitmesini takip eden bir veya iki hafta içinde direksiyon sınavına alınır. Adayların sınav öncesinde kurslarına başvurarak sınav giriş kartlarını almaları gerekmektedir.
Direksiyon sınavı, akan trafik içinde belirlenmiş güzergâhta, hafta sonları 07.00 ile 18.00 saatleri arasında yapılır. Sınava başlamadan önce adayların kimlik kartları ve sınav giriş belgeleri ilgili gözetmen tarafından kontrol edilir. Pek çok aday, direksiyon sınavında aşırı heyecan nedeniyle başarısız olur. Adayların heyecanlarını kontrol etmesi sınav başarısının en önemli faktörüdür. Bu sınavın araçta 2 gözetmen olması dışında direksiyon eğitiminden bir farkı olmadığını adayların kendilerine hatırlatmaları heyecanlarını yenmelerinde yardımcı olacaktır.
Direksiyon sınavında her aday için ayrılan süre 35 dakikadır. Sınavın ilk 5 dakikasında adayların araç bilgisi sorgulanır. Bu aşamada adayların ön kaput, bagaj ve araç içinde yer alan aksamlarla ilgili sorulara doğru cevap vermesi beklenir.
Lastik Havalarının Kontrol Edilmesi
Adaylardan ilk olarak lastik hava ayarını kontrol etmeleri istenir. Bunun için ayak ucu ile lastiklere hafifçe vurmak yeterlidir.
Ön Kaputun Açılması ve İçindekilerin Sayılması
Ardından ön kaputu açması istenen adaylara “Akü hangisi?”, ”Motor yağı nereye konulur?”, “Motor yağı seviyesi nasıl ölçülür?”, “Motor suyu konulma yeri neresi?”, “Cam silecek suyu nereye konur?” gibi sorular sorulur.
Bagajın Açılması ve İçindekilerin Sayılması
Son olarak bagaj açtırılarak adaylardan araçta bulunması zorunlu olan stepne, üçgen reflektör, kriko, bijon anahtarı, ilk yardım çantasını göstermesi istenir. Bu aşamada gözetmenlerin sıklıkla sorduğu soru üçgen reflektörün hangi durumlarda kullanıldığıdır.
Araç İçi Gösterge Panelleri
Araç dışındaki sorular tamamlandıktan sonra adaylar, iki gözetmen ve eğitmen eşliğinde araca biner. Aracı yarım kontak çalıştıran adaya gösterge ekranında yer alan motor, akü, yağ, hararet, yakıt göstergeleri ile ilgili sorular sorulur.
Debriyaj – Gaz – Fren
Adaylardan debriyaj, gaz ve frenin yerlerini göstermeleri istenebilir. Adayların sorulara kısa ve net cevap vermesi yeterlidir.
Araç Vites Sayısı
Adaylara araç vites sayısı sıklıkla sorulan sorular arasında bulunur.
Araç İçi Lambaları (Aydınlatma)
Araç içinde sorulan sorulardan en yaygın olanlarından biri de dış ve iç aydınlatma ayarının nasıl yapıldığıdır.
Sinyal ve İkaz Işıklandırmaları
Adaylardan uzun-kısa far, cam silecek, korna, sinyal gibi kumanda kollarının bir veya birkaçını çalıştırmaları istenebilir. Sinyal ve ikaz ışıklandırmaları sıkça sorulan sorular arasında yer alır.
Araç Frenleri (El ve Ayak Freni)
Araçta kaç fren bulunduğu ya da aracın kaç vitesli olduğu da sık sorulan sorulardandır.
Direksiyon Sınavında Kaç Soruya Cevap Vermeliyim?
Adaylar kendilerine yöneltilen ilk 14 sorudan 5 tanesini cevaplayamaz ya da yanlış cevaplarsa sınavları o an sona erer. Sorulara doğru yanıt veren adaylardan aracı çalıştırması istenir. Böylece sürüş becerisi ve trafik algısının ölçüldüğü aşamaya geçilmiş olunur. Bu aşamada 30 dakika içinde adayların parkuru tamamlayarak başlangıç noktasına dönmesi hedeflenir. Adaylar bu süreyi aşmamaya özen göstermelidir. Sürüş esnasında bir gözetmen ve eğitmen arka koltukta, diğer gözetmen sürücü adayının yanında oturur.
Adayların akan trafiğe çıkmadan önce koltuk ayarı ve ayna ayarlarını yapmaları gerekir. Ardından adaylar emniyet kemerini takmalıdır. Emniyet kemerini takmayan sürücü adayının sınavı o an sona erer.
Aracın çalışmasından itibaren gözetmenler adayların kalkış yapma, gaz, debriyaj, fren kumanda pedallarını kullanma, direksiyon hakimiyeti, şerit izleme ve değiştirme, kavşaklara yaklaşma, kavşaklarda sağa ve sola dönüşler, trafik kurallarına uygun davranma, sollama yapma, hız kurallarına uyma davranışlarını gözlemleyerek değerlendirirler.
Adaylardan L park alanında dubalara çarpmadan aracı park etmesi istenir. Ardından 30 km hızla giderken gözetmenin ihtarı ile adaylara ani fren yaptırılır. Sınavın bir diğer aşamasında adaylar aracı 25 metre geri sürer. Aracı dört duba arasına paralel park eden adayları bekleyen son aşama ise rampada kalkış yapmaktır.
Gözetmenler adayların tüm bu sürüş becerilerini mavi, sarı ve kırmızı renklerle belirlenmiş kriterlere göre değerlendirir. Kırmızı renkli kural ihlallerinin bir tanesini yapmak adaylar için sınavın sona ermesi anlamına gelir. Sınavın sona ermesine sebep olan hatalardan bazıları şunlardır:
1. Emniyet kemeri takmamak
2. Kalkış yaparken, şerit değiştirirken, sağa ve sola dönüşlerde aynalar ile trafiği kontrol etmemek
3. Kalkış yaparken, şerit değiştirirken, kavşaklarda dönüş yaparken sinyal vermemek
4. Trafiği tehlikeye düşürecek şekilde hızlı ve kontrolsüz çıkış yapmak
5. Işıklı trafik cihazları, trafik levhaları, trafik işaretlerine uymamak
6. Şerit çizgileri dışında araç kullanmak
7. Emniyet şeridini ihlal etmek
8. Kavşakta geçiş hakkı kurallarına uymamak
9. Azami hız sınırını aşmak,
10. Yaya, okul geçitleri ve bisiklet yollarına yaklaşırken yavaşlamamak,
Adayların sınavlarının sona ermesine sebep olacak durumlarda araç durdurulur. Sürücü adayı arka koltuğa, eğitmen direksiyon başına geçer ve aday başarısız sayılır. Parkuru tamamlayıp başlangıç noktasına dönen aday, sınavdan başarılı olmuş demektir. Adaya bunun için herhangi bir belge verilmez, gözetmenlerin adayı tebrik etmesi sınavın geçildiği anlamına gelir. Sınavı geçen adayların durumu elektronik ortamda işlenir ve bu adaylar sürücü sertifikası almaya hak kazanırlar.
Direksiyon Sınavından Kalanlar Neler Yapmalıdır?
Direksiyon sınavına girip başarısız olan adaylar, 3 sınav dönemi daha sınavlara girebilir. Bunun için başarısız oldukları her sınavdan sonra kayıtlı oldukları kurstan, ders ücretini ödemek şartıyla en az 2 saat direksiyon eğitimi almaları zorunludur. Ayrıca her sınav için yeniden sınav ücreti ödemeleri gerekmektedir. 4 sınavdan da başarısız olan adayların yeniden kursa kayıt yaptırıp sürece en baştan başlamaları gerekmektedir.