Devirdaim Arızası Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Otomobil motorları, çalışma sırasında yüksek miktarda ısı üretir. Yanma odasında gerçekleşen patlamalar, pistonların hareketi ve sürtünme kuvvetleri motor sıcaklığını sürekli artırır. Eğer bu ısı kontrol altına alınmazsa motor parçaları genleşir, contalar zarar görür ve hatta ciddi hasarlar meydana gelebilir. Yani her motor sisteminde önemli bileşenlerden biri de soğutma sistemidir. Soğutma sisteminin merkezinde ise devirdaim pompası bulunur. Devirdaim pompasının arızalanması, yalnızca aracın performansını düşürmekle kalmaz, aynı zamanda motorun ömrünü de ciddi ölçüde kısaltır. Çünkü soğutma sıvısının dolaşımı durduğunda ya da yetersiz kaldığında motor aşırı ısınmaya başlar. Örneğin; yaz günü uzun yolda, motorun hararet yapması keyifli bir yolculuğu kabusa çevirebilir. Zamanında fark edemezseniz çok yüksek maliyetli onarımlar gerekebilir. 

Devirdaim arızası belirtileri genellikle aracın sürüş sırasında verdiği küçük ipuçlarıyla ortaya çıkar. Hararet göstergesinin aniden yükselmesi, aracın altından gelen sıvı sızıntıları ya da sürüş sırasında duyulan anormal sesler bu belirtilerden bazılarıdır. Devirdaim pompasının işlevini bilmek, böyle durumları önceden fark etmeyi kolaylaştırır. Ancak pek çok sürücü bu işaretleri göz ardı eder ve arıza ilerledikten sonra fark eder. Oysa erken teşhis hem maliyetleri azaltır hem de motorun büyük hasar almasının önüne geçer. Peki, devirdaim pompası nasıl çalışır? Gelin, soğutma sisteminin kalbi olan bu bileşeni ve olası arızaları birlikte öğrenelim.

Devirdaim Pompası Nedir? Ne İşe Yarar?

Devirdaim pompası, motorun soğutma sisteminin temel taşlarından biridir ve sıvının dolaşımını sağlar. "Devirdaim pompası nedir?" sorusuna verilecek en kısa yanıt ise "motorun soğutma sıvısını sürekli olarak dolaştıran bir mekanik parça"dır. Pompa genellikle motorun ön kısmında, triger kayışı veya yardımcı kayış yardımıyla çalışır. İçinde yer alan pervane kanatçıkları sayesinde soğutma sıvısını genleşme deposundan alır, motor blokları arasından geçirir ve tekrar radyatöre gönderir. Böylece motorun ürettiği ısının dengelenmesini ve verimli bir şekilde soğutulmasını sağlar. Pompanın çalışmaması, soğutma sıvısının motor içerisinde hapsolmasına ve kısa sürede aşırı ısınmaya yol açar. Basit gibi görünen bu parça, aslında motor sağlığının en kritik koruyucularından biridir. 

Pompa, soğutma sıvısını radyatörden motora ve tekrar radyatöre taşıdığı için sürekli döngüde olması gerekir. Böylece motorun optimum sıcaklıkta kalmasını sağlar. Çoğu araçta su pompası olarak da bilinen parça, metal veya plastik bir gövdeye sahiptir ve dayanıklılık için tasarlanmıştır. Ancak zamanla aşınma veya sızıntı gibi sorunlar ortaya çıkabilir. "Devir daim pompası ne işe yarar?" derseniz motorun aşırı ısınmasını önleyerek performansı koruduğu söylenebilir. İçten yanmalı motorlar verimli çalışabilmek için belirli bir sıcaklığa ulaşmak zorundadır. Ancak bu sıcaklık belli seviyeyi aşarsa yanma verimliliği düşer ve metal aksam zarar görmeye başlar. İşte devirdaim pompası, sürekli sıvı dolaşımıyla bu dengenin korunmasına yardımcı olur. Özellikle uzun yolculuklarda, yüksek hızlarda ya da sıcak havalarda motorun güvenliğini sağlar. Bununla birlikte pompa yalnızca motoru korumakla kalmaz; aynı zamanda aracın performansını ve yakıt tüketimini de dolaylı olarak etkiler. Çünkü aşırı ısınan bir motorda yakıt yanması tam gerçekleşmez ve tüketim artar. Yani motorun gittikçe yükselen ısısı kontrol edilmezse silindirler veya diğer bileşenler zarar görebilir. Pompa, soğutma sıvısını motor bloğuna ve silindir kafasına yönlendirerek ısıyı dağıtarak motorun her koşulda verimli çalışmasını sağlar.

Bir diğer önemli işlevi ise aracın iklimlendirme sistemine katkıda bulunmasıdır. Soğutma sıvısı, aynı zamanda kalorifer sisteminde de kullanılır. Yani devirdaim pompası çalışmadığında yalnızca motor değil, aracın iç mekan ısısı da olumsuz etkilenir. Soğuk havalarda aracın kaloriferinin yetersiz üflemesinin sebeplerinden biri de arızalı pompadır. Düzgün çalışan bir devirdaim pompası, aynı zamanda motorun aşınmasını minimuma indirerek bütçenizi de korur. Uzun süre çalışmayan araçlarda sıvı dolaşımı olmadığı için contalarda kurumaya bağlı çatlamalar görülebilir. Pompanın performansını korumak için aracı düzenli kullanmak faydalıdır.

Devirdaim Pompası Arızası Nasıl Anlaşılır?

Motorun soğutma sisteminde aksaklıklara yol açan devirdaim pompası arızası erken fark edilmezse ciddi sorunlar doğurabilir. Devirdaim arızası belirtileri, dikkatli gözlemle kolayca tespit edilebilir. Çünkü pompanın düzgün çalışmaması, soğutma sıvısının dolaşımını engeller ve motorun ısısı düzeyini bozar. Bu da gösterge panelinde uyarı ışıkları veya anormal sesler gibi işaretlerle kendini gösterebilir. Mesela uzun bir yolculukta motorun sıcaklık göstergesinin ani yükselmesi, bir şeylerin ters gittiğini işaret eder. Aracın performansındaki düşüş veya garip sesler de pompanın işlevini yitirdiğini gösterebilir. Erken teşhisle motoru korumanız mümkün. Gösterge panelini düzenli, soğutma sıvısı seviyesini ise haftalık kontrol ederek sorunları erkenden yakalayabilirsiniz. Böylece büyük tamirat masraflarını önleyebilirsiniz.

Soğutma Sıvısı Sızıntısı

Soğutma sıvısı sızıntısı, devirdaim pompasının arızalandığını gösteren en yaygın işaretlerden biridir. Pompanın contaları veya gövdesi zamanla aşınabilir ve sıvı sızdırmaya başlar. Sızıntı, genellikle motorun altında yeşil, kırmızı veya mavi renkli sıvı birikintileriyle fark edilir. Soğutma sıvısının seviyesini düşürerek motorun aşırı ısınmasına yol açar. Aracın park edildiği yerde sıvı birikintileri görmeniz, pompanın contalarının hasar gördüğünü gösterebilir. Bu durum, motorun ısı dengesini bozar ve ciddi hasarlara neden olabilir. Kaçaklar küçük başlasa bile zamanla büyür ve motor sıvısız çalışmaya başlar. Sızıntıyı fark ettiğinizde aracı kullanmadan önce kontrol ettirmeniz gerekir. Sızıntı bölgesini düzenli gözlemleyerek sorunu erken yakalayabilirsiniz. Soğutma sıvısını tamamlamadan önce sızıntının kaynağını bulmanız önemlidir.

Anormal Sesler

Çalışan devirdaim pompası normalde sessizdir. Ancak rulmanları aşındığında, kayış bağlantısı gevşediğinde ya da pompa içindeki pervane zarar gördüğünde sürüş sırasında uğultu veya tıkırtı benzeri sesler duyulabilir. Devirdaim pompasından gelen anormal sesler, arızanın bir başka önemli göstergesidir. Pompanın içindeki yataklar veya pervane aşındığında, tiz bir cızırtı veya uğultu sesi duyulabilir. Sesler, özellikle motor çalışırken veya rölantideyken daha belirgin hale gelir. Aracın kaputunu açtığınızda pompa bölgesinden gelen sesler, arızanın kaynağını işaret eder. Mesela sabah aracı çalıştırırken duyulan tiz ses, pompa arızasından kaynaklanabilir. Bu da pompanın verimli çalışmasını engeller ve soğutma sıvısının dolaşımını aksatır. Sesler genellikle artarak devam eder ve ihmal edildiğinde pompanın tamamen kilitlenmesine yol açar. Anormal sesleri fark ettiğinizde aracı hemen kontrol ettirmelisiniz. Motor çalışırken kaputu açarak sesin kaynağını dinleyebilirsiniz.

Motorun Aşırı Isınması

Motorun aşırı ısınması, devirdaim pompası arızasının en ciddi belirtilerinden biridir. Pompa, soğutma sıvısını düzgün bir şekilde dolaştıramadığında motor sıcaklığı hızla yükselir. Gösterge panelindeki hararet göstergesinin kırmızı bölgeye yaklaşması, bu sorunun açık bir işaretidir. Aşırı ısınma, motorun silindir kapaklarına veya contalarına zarar verebilir. Örneğin; uzun bir yolculukta sıcaklık göstergesinin ani yükselmesi, pompanın işlevini yitirdiğini gösterebilir. Artan ısı motorun verimliliğini düşürür ve ciddi tamiratlar gerektirebilir. Sürüş sırasında ibrenin sürekli normalin üzerinde seyretmesi, çoğu zaman pompa arızasının habercisidir. Özellikle yaz aylarında ya da yoğun trafikte daha belirgin hale gelecektir. Aşırı ısınmayı fark ettiğinizde aracı hemen durdurmanız gerekir.

Devirdaim Pompası Arızası Ne Gibi Sonuçlar Doğurur?

Motorun soğutma sistemini doğrudan etkileyeceği için devirdaim pompası arızası, kısa vadede sürüş konforunu bozarken uzun vadede motoru kullanılmaz hale getirebilir. Soğutma sıvısının düzgün dolaşmaması, motorun optimum ısısını bozar ve performansı düşürür. Aşırı ısınma, silindir kapak contalarının yanmasına, metal parçaların genleşmesine veya motor bloğunun çatlamasına neden olabilir. Özellikle silindir kapak contası zarar gördüğünde yağ ve su birbirine karışır, bu da motorun en ciddi arızalarından biridir. Bu tür hasarlar, yüksek tamirat maliyetlerine yol açar ve aracın kullanım ömrünü kısaltır. Özellikle yaz günü yoğun trafikte, pompan arızası aracınızın yolda kalmasına neden olarak sizi zor durumda bırakır. Önemli olan soğutma sıvısını düzenli kontrol ederek sorunları erkenden fark etmektir. Ayrıca hararet göstergesini izleyerek motoru koruyabilirsiniz.

Arızalı bir devirdaim pompası, yakıt verimliliğini de olumsuz etkileyerek emisyonları artırır. Soğutma sıvısının düzgün dolaşmaması, motorun ideal çalışma sıcaklığına ulaşmasını engeller. Dolayısıyla yakıtın tam yanmasını zorlaştırır, tüketimi artırır. Çünkü sıcak çalışan bir motorda yanma verimliliği bozulur. Araç hızlanmakta zorlanır, çekiş düşer ve yakıt tüketimi artar. Bu durum yalnızca sürüş keyfini değil, bütçenizi de etkileyebilir. Ayrıca motorun aşırı ısınması, yağın viskozitesini değiştirerek iç bileşenlerin aşınmasını hızlandırır. Uzun süreli arızalar, motorun yağlama sistemine zarar vererek performans kaybına yol açabilir. Pompanın arızası, diğer soğutma sistemi bileşenlerini de zorlayabilir.

Devirdaim pompası arızası, sürüş güvenliğini riske atarak beklenmedik durmalara neden olabilir. Motorun aşırı ısınması, yolda kalma riskini artıracağından özellikle uzun yolculuklarda tehlikeli durumlar yaratabilir. Aşırı ısınma, motorun gücünü düşürerek aracı kontrol etmeyi zorlaştırabilir. Yani güvenliğinizi tehlikeye atar ve diğer sürücüler için de risk oluşturur. Otoyolda motor hararet yaptığında acil bir durmanız gerekebilir ve akan trafikte size zor anlar yaşatabilir. Kısaca hem sizi hem de aracınızı riske atar. Aracı profesyonel oto servis merkezlerine götürerek düzenli bu riskleri azaltabilirsiniz.

Sürekli ihmal edilen bir arıza ise motorun tüm işlevini yitirmesine yol açar. Yüksek sıcaklık nedeniyle pistonlar, segmanlar ve valfler geri dönüşü olmayan hasarlar alır. Arıza uzun süre görmeden gelindiğinde yapılacak tek çözüm komple motor revizyonu ya da motor değişimidir. Dolayısıyla küçük gibi görünen bir pompa arızası, aracın değerini büyük oranda düşürebilir, araba satış aşamasında alıcıların güvenini kırabilir.

Devirdaim Pompası Arızası Nasıl Giderilir?

Her araç arızasında olduğu gibi devirdaim pompası arızası, erken teşhis edildiğinde genellikle kolayca çözülebilir, ancak doğru müdahale büyük önem taşır. Pompanın arızası, soğutma sisteminin verimliliğini doğrudan etkileyerek motorun sağlığını riske atar. Neyse ki sızıntı, anormal sesler veya aşırı ısınma gibi belirtiler, sorunun kaynağını açıkça gösterir. Yapmanız gereken belirtileri fark ettiğinizde profesyonel bir servise başvurmaktır. Doğru çözüm, motorun daha büyük hasar görmesini önler. Aracı düzenli bakıma götürerek de sorunları erkenden çözebilirsiniz.

Pompanın Onarımı

Arızanın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak devirdaim pompasının onarımı farklı şekillerde uygulanabilir. Küçük sızıntılar veya contalardaki aşınmalar, genellikle conta değişimiyle giderilebilir. Ancak pompanın iç yatakları veya pervanesi hasar gördüyse tamir yerine değiştirme gerekebilir. Onarım, genellikle geçici çözüm sunarken maliyet açısından avantajlıdır. Fakat onarılmış pompa, yeni parça kadar uzun ömürlü olmayabilir. Profesyonel teknisyen, pompanın durumunu değerlendirerek en uygun çözümü önerecektir. Onarım sırasında soğutma sisteminin diğer bileşenleri de kontrol edilmelidir. Pompayı onarmadan önce sızıntıların kaynağını bulmak da önemlidir. Çünkü tüm sistemin gözden geçirilmesi sızıntının yol açabileceği sorunların teşhis edilmesine de katkı sağlar. Siz de soğutma sıvısını düzenli kontrol ederek onarımın başarısını artırabilirsiniz.

Pompanın Değiştirilmesi

Devirdaim pompasının değiştirilmesi, ciddi arızalarda en kesin çözümdür. Pompanın gövdesinde çatlaklar veya iç bileşenlerde ciddi hasarlar varsa yeni bir pompayla değiştirilmesi gerekir. Değişim düzgün yapıldığında soğutma sisteminin yeniden düzgün çalışmasını sağlar ve motorun ısısını optimumda tutar. Değişim sırasında, soğutma sıvısının tamamen yenilenmesi, sistemin havasının alınması da önemlidir. Yeni pompa, uzun vadeli performans sağlayıp motorun ömrünü uzatacaktır. Ancak sorunun tekrarlanmasını önleme açısından kaliteli yedek parça seçilmesi gerekir. Yani pompayı değiştirirken orijinal veya eşdeğer parçalar kullanmanız tavsiye edilir. Değişim sonrası motorun sıcaklık göstergesini izleyerek yeni pompanın performansını kontrol edebilirsiniz.

Soğutma Sisteminin Temizlenmesi

Soğutma sisteminin temizlenmesi, devirdaim pompası arızasını gidermenin önemli bir adımıdır. Pompanın verimli çalışması, soğutma sıvısının kalitesine, sistemin temizliğine bağlıdır. Tıkanmış radyatör veya kirli sıvı, pompanın performansını düşürerek arızayı tetikleyebilir. Sistem temizliği, kireç, pas veya birikintileri ortadan kaldırır, sıvının serbestçe dolaşmasını sağlar. Böylece pompanın ömrünü uzarken motorun ısısı daima korunur. Profesyonel serviste yapılan temizlik, sistemin verimliliğini en iyi düzeye getirecektir. Ancak soğutma sıvısını her iki yılda bir yenilenmesi gerektiğini de unutmamalısınız. Üretici önerisi genellikle 2-5 yıldır, fakat kullanım koşullarını göz önünde bulundurup değişimi kendiniz de planlayabilirsiniz. Risk almamak adına 2 yıl da bir değişim uygun olacaktır. Profesyonel bakımlarda ise radyatör ile hortumları düzenli kontrol ettirerek sistemi temiz tutabilirsiniz.

Devirdaim Pompası Ne Zaman Değiştirilmelidir?

Motorun verimli çalışmasını sağlayan devirdaim pompası, araç performansı söz konusu olduğunda da kilit bir parçadır. Aynı zamanda sık kullanılan bileşendir, bu nedenle düzenli bakım ihtiyacı da diğer aksamlara göre daha fazladır. Bazen aşınma, sızıntı veya performans kaybı gibi durumlar, pompanın değiştirilmesi gerektiğini gösterir. Zamanında değişim yapılması, motoru korumanın en iyi yoludur. Çünkü pompanın durumu alıcılar için de önemli bir kriterdir, zira arızalı bir pompa aracın değerini düşürebilir. Pompanın ömrü, genellikle 100.000-150.000 kilometre arasında değişir, ancak bu süre sürüş koşullarına ve bakım alışkanlıklarına bağlıdır. Mesela sık sık kısa mesafeli sürüşler, pompanın contalarını zorlayabilir. Pompanın değiştirilmesi, motorun aşırı ısınma riskini ortadan kaldırır.

Bazı belirtiler, devirdaim pompasının değiştirilmesi gerektiğini açıkça ortaya koyar. Sızıntılar, anormal sesler veya motorun sık sık hararet yapması, pompanın ömrünün sonuna geldiğini işaret eder. Soğutma sıvısının sürekli azalması veya pompanın gövdesinde çatlaklar da değiştirme zamanının geldiğini gösterir. Ayrıca aracın yaşı ve kilometre durumu, pompanın değiştirilme sıklığını etkileyecektir. Düzenli bakım yapılmayan araçlarda pompa daha hızlı aşınabilir. Peki devirdaim pompası hangi durumlarda değiştirilmeli?

• Sızıntı Tespiti: Pompanın contalarından veya gövdesinden sıvı sızıyorsa değiştirilmesi gerekir.
• Anormal Sesler: Pompadan gelen cızırtı veya uğultu sesleri, iç bileşenlerin aşındığını gösterir. Değişimle motorun güvenliğini korumaya devam edebilirsiniz.
• Aşırı Isınma: Motorun sık sık hararet yapması, pompanın işlevini yitirdiğini işaret eder. Yeni bir pompa, sıcaklık dengesini sağlayacaktır.
• Yüksek Kilometre: 150.000 kilometreye ulaşan araçlarda pompa değiştirilmelidir. Çünkü bu kullanım ölçütüne göre pompada büyük ölçüde aşınma meydana gelmiş demektir, değişim motorun uzun ömürlü olması açısından önemlidir.
• Bakım Eksikliği: Düzenli bakım yapılmayan araçlarda pompa erken aşınabilir. Bu nedenle 150.000 km'ye ulaşması beklenmemeli, kontrol edilerek değiştirilmelidir.

Devirdaim pompası arızasından şüpheleniyorsanız hemen harekete geçin! Oto servis hizmetleriyle Borusan Next, aracınızın soğutma sistemini kontrol eder ve motorunuzu korur. Borusan Next, yalnızca teknik çözüm değil, ekspertiz hizmetleri de sunar. Yeni bir araç düşünüyorsan Borusan Next’in sunduğu güvenilir ikinci el araç seçeneklerini incele ya da hemen değerinden araba sat, hayalindeki modele sahip ol!

Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.