Akü Nedir?
Aküler, elektrik enerjisini kimyasal enerjiye çevirerek depolayan ve ihtiyaç duyduğu zaman da kimyasal enerjiyi yeniden elektrik enerjisine çeviren cihazlardır. Yeni nesil aküler, eski tip akülerden farklı olarak elektrik enerjisi ile girilen tepkime sonucu ortaya çıkan kimyasal enerjiyi depolar. Bu depolama da arabanın gereksinim duyduğu enerjiyi elektrik enerjisi olarak kullanmayı sağlar. Taşınabilme özelliği sayesinde birçok alanda kullanılan aküler, otomobillerin çalışmasını sağlayan önemli parçalarından biridir.
Akü Ne İşe Yarar?
Otomobillerde akü, öncelikli olarak marş motoruna yüksek akım vererek arabanın çalışması için ihtiyaç duyulan ilk enerjiyi sağlar. Araba çalıştıktan sonra elektrik ile aktif olan aydınlatma, kalorifer ve müzik çalar gibi ekipmanlara akım gönderir. Ayrıca yaptığı dengeleme sayesinde yüksek devirlerde oluşması muhtemel elektrik kaynaklı hasarları engeller. Akü, alternatörden gelen akım sayesinde elektrik enerjisini depolar. Bu sayede kendini şarj edebilen akü, araba çalışmıyor durumdayken bile otomatik cam, kapı kilitleri, aydınlatma sistemi ve müzik sistemine elektrik sağlar.
Akü Hangi Maddeden Yapılır?
Aküler temel olarak plaka, separatör ve sülfürik asitten oluşur. Üretim şekline göre yapısında farklı alaşımlar bulunur. Sahip olduğu elektrokimyasal hücrelerin tümünde bulunan pozitif ve negatif elektrotlar, bir ayraç ile birbirlerinden ayrılır. Kimyasal tepkimenin oluşması için aktif maddeye birçok kimyasal madde eklenir. Bu maddelerden ötürü aküler nikel - demir ya da nikel - kadmiyum olarak tanımlanır.
Akü Nasıl Çalışır?
Akülerin, biri pozitif diğeri negatif olmak üzere iki kutbu bulunur. Kutuplar, elektrik enerjisi ile çalışan müzik sistemi, havalandırma sistemi ve ateşleme sistemine bağlı şekildedir. Her akü, 2 volt gerilim üretmekte olan altı adet elemandan meydana gelir. Her elemanda elektrolit sıvısı ile birlikte bir pozitif, bir de negatif plaka yer alır. Plakalar separatör ile ayrıldıkları için birbirlerine temas etmezler. Elektrolit sıvısı ile elektrotlar arasındaki kimyasal tepkime sonucu elektrik enerjisi oluşur. Her akü, marş motoru gibi bir elektrik yüküne bağlandığı sırada deşarj olurken, elektrik akımının yeniden geçmesi ile şarj olur.
Akünün Ömrü Ne Kadardır?
Akü ömrünü etkileyen birçok etken olmakla birlikte, marş sayısı ve kullanım şartları bunu belirleyen ana etmenlerdir. Ortalama 4 - 5yıl ömre sahip olan akülerin, arabaya uygun olarak seçilmesi önem taşır. Çok soğuk ya da çok sıcak havalar etkili olmakla birlikte, özellikle fazla ısı ile karşılaşan akülerin ömrü azalır. Özellikle mevsim geçişlerinde bakım ve kontrollerinin yapılması ile kullanılmayan akülerin belirli aralıklarla şarj edilmesi, akü ömrünü etkileyen faktörler arasındadır.
Akünün Azaldığı Nasıl Anlaşılır?
Akünün azalıp azalmadığı, en doğru şekilde yetkili serviste yapılacak kontrol ile belirlenir. Sağlıklı bir akünün şarj olması gerekir. Şarj durumu da voltmetre ile yapılacak ölçüm sonucunda anlaşılır. Yeni nesil arabaların akülerinde göstergeler bulunur. Bu göstergelerdeki yeşil renk akünün sağlam olduğunu, siyah renk şarj olması gerektiğini, beyaz renk ise değişmesi gerektiğini gösterir. Akü zayıfladığında araba, sürücü tarafından fark edilebilen bazı uyarılar verir. Bunların başında ise aydınlatma sisteminin giderek güçsüzleşmesi ve marş sırasında duyulan cılız ses gelir.
Akü Bakımı Nasıl Yapılır?
Bakım yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar şöyle sıralanabilir:
Su ve elektrolit seviyesi düzenli olarak kontrol edilir.
Akü çevresine yağ ve yakıt temasından kaçınılır.
Üst kısımda bulunan hava deliklerinin açık olup olmadığı kontrol edilir.
Akü bir süre kullanılmamış ise voltaj ve yoğunluk ölçümü yapılır.
Ortam sıcaklığına dikkat edilir, kışın tam şarj edilebilir.
Az ya da çok şarj arızalara sebep olabileceği için şarj durumu kontrol edilir.
Arabanın kısa süreli kullanılmaması durumunda kutup başları sökülebilir.
Sabitleme demirleri güvenliği sağlamak için kontrol edilir.
Kutup başları oksitlenmeye karşı düzenli kontrol edilir.
Kısa devre yapma ihtimaline karşı, bölge metallerden uzak tutulur.
Kışın Akü Neden Biter?
Soğuk havalarda akü içinde yer alan sıvılar akışkanlık özelliğini yitirir. Bu da, elektrik enerjisi ile reaksiyona girerek kimyasal enerjinin oluşmasını engeller. Bu sebeple tepkime sonucu ortaya çıkacak elektrik enerjisi yavaşlar. Sıcak havaya oranla, soğuk havalarda iç yapıyı oluşturan moleküllerin düşük hareket hızı, yeterli oranda elektrik akımı üretilmemesine sebep olur.
Akü Bitince Araba Nasıl Çalışır?
Aküsü biten bir arabayı çalıştırmanın iki yöntemi bulunur. Bunlardan ilki, çalışır durumda olan başka bir arabatan takviye kablosu ile güç takviyesi yapmaktır. Kablo, aküsü biten araba ile takviye yapılacak arabaya bağlanır. Kırmızı kelepçenin olduğu uçlar iki araba aküsünün de pozitif kutbuna takılır. Siyah kelepçenin bir ucu takviye yapacak araba aküsünün negatif kutbuna, diğer ucu ise takviye yapılacak arabanın boyasız metal aksamına geçirilir. Marş öncesi takviye yapan arabanın beş dakikadır çalışıyor olması, araba lambalarının kapalı durumda olması, arabaların birbirine temas etmemesi ve güvenlik önlemlerinin alınmış olması ciddi yaralanmalara karşı önem taşır.
Araba ittirerek çalıştırma olarak da bilinen ikinci yöntem ise hem otomatik arabalarda uygulanmaması hem de düz vitesli arabalarda aktarma sistemine zarar verme ihtimali nedeniyle tavsiye edilmez. Takviye vasıtası ile çalıştırılan arabanın yeniden problem yaşamaması için yetkili servis tarafından kontrol edilmesi gerekir.
Akü Nasıl Değiştirilir?
Akü değişimi için öncelikle akünün sabit kalmasını sağlayan bağlantının sökülmesi gerekir. Değişim işlemine başlamadan önce kutup başları dikkatli bir şekilde temizlenir. Kırmızı kutup her zaman pozitif tarafı gösterir. Sökme işlemine, anahtar yardımıyla negatif kutuptan başlanır. İki kutup bağlantısı da söküldükten sonra yeni akü yerine yerleştirilir. Yeni akü mutlaka doğru akım noktalarına yerleştirilmelidir, aksi takdirde sigorta hasarı yaşanması kaçınılmaz olur. Yeni akünün takılmasından sonra, sabitleme bağlantısı yeniden sağlanarak araba çalıştırılabilir.
Akü Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Yeni alınacak akünün yetkili servisten ve garantisi ile birlikte alınması ileride oluşabilecek sorunları önlemek adına fayda sağlar. Her üründe olduğu gibi akülerin de raf ömrünün olması sebebiyle, alınacak ürünün yeni tarihli olmasına dikkat edilmelidir. En önemlisi ise önceki akü ile benzer özelliklerde ve araba yapısına uygun, doğru akünün seçilmesidir. Arabanın elektrik ihtiyacını karşılaması için, üretici firma tarafından takılmış orijinal ile aynı özelliklerde akü takılması gerekir. Araba tüketiminin üstünde ya da altında bir kapasiteye sahip olan aküler, alternatör arızalarına ve elektrik hasarlarına sebep olabilir.
Arabalar için Akü Fiyatları Nasıldır?
Akü fiyatlarını belirleyen farklı etmenler bulunur. Arabanın ve motorun büyüklüğü ile arabanın donanımları karşısında ihtiyaç duyduğu elektrik gücü, araba ile ilgili etmenlerdir. Bunun yanında üretim kalitesi, markası, özellikleri ve tasarımı ise üretimden kaynaklı etmenlerdir. Sağladığı performans, titreşime karşı gösterdiği dayanıklılık, sahip olduğu geliştirilmiş yapılar ile hizmet sunan kurumun fiyat politikası da akü fiyatlarını etkiler.